istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
kullanım için tasarlanmış bir konumu olan tek
pazar Fatih Külliye; bunun başka bir örneğine
rastlamıyoruz çünkü pazarlar genellikle sadece
İstanbul’un kentsel açık mekan altyapısını işgal
ederler ve nadiren park, ana meydan, meydan
veya yaya sokaklarını tüketirler. 20. yüzyılda bazı
haftalık pazarların konumlarına daha kalıcı strüktürlerle
yerleştiklerini kaydetmek de gerekiyor
(naylon muşambalı kilitlenebilen çelik iskeletler).
Ancak geçen sene içerisinde Beşiktaş’ta belediye
bu satıcıları kaldırmaya başladı ve eskiden kullandıkları
pazar yerlerini meydana dönüştürdü.
Pazarlar yıl boyunca açıktır ve İstanbul’un
dört birbirinden ayrı mevsimiyle başa çıkabilecek
“paylaşılan bir tente” –bir bütün- yaratmak
amacıyla ayrıntılı ama basit bir sistem kullanırlar.
“Paylaşılan tente” üç temel parçadan oluşur:
Tenteler, halatlar ve direkler. Bu parçalar satıcılara
aittir ve onlar tarafından getirilir (tezgahlar belediye
tarafından belirlenen yıllık kira ücretinin
parçası olarak yerinde kiralanır). Halatlar melez
bir gerilim ve kinetik bir strüktür oluştururlar.
Germe strüktür sistemi binalara, düşey strüktürlere
(ağaçlar, telefon direkleri, parmaklıklar) ve
satıcı tezgahlarına bağlanır, sistemin kinetik boyutuysa
asfalt, beton, toprak ve kayayla sürtünme
halindeki direklerden faydalanır. Gerilen tentelerin
oluşturduğu güçlere karşı strüktürü dengede
tutmak için ağırlıklar da kullanılır –bunun aynı
zamanda yayaların geçiş yollarının ortasındaki
direklere takılmasını önlemek için olduğunu
da düşünüyoruz. Satıcılar ayrıntılı strüktür ağını
oluşturmak için halat hattı alanını, tente alanını,
bağlantı noktalarını ve bağlamı ödünç alıyorlar.
Satıcılar halatlarıyla ve tenteleriyle gurur duyar,
kalite ve bakımlarına büyük önem verirler. Halat
ve tenteler için hem doğal malzeme hem de sentetik
malzeme kullanılır, direkler ise neredeyse
hep basit içi boş çelik direklerdir. Direkler aynı
zamanda yağmurlu günlerde tenteleri dürtüp yatay
yüzeylerinde biriken su birikintilerini akıtmak
için kullanılır. Tenteler ışık geçirir, yakıcı güneşte
gölge oluşturur ve herkesi yağmur ve kardan korur
–dolayısıyla farklı mevsimlerde farklı tenteler
kullanılır.
Pazarın ortak bir kentsel arketip olarak İstanbul’un
dokusunda varlığını sürdürmesinin
önemi, mevcut açık mekan kaynaklarını yoğunlaştırması,
doğaçlama işbirliği strüktürleri ve
kentsel mahallenin kamusal alanını ritmik ama
geçici olarak harekete geçirmesinde yatıyor. “Pazar
günü”nü yaratmak için kullanılan her şey işe
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-296