istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
sitinden dakikada geçen insan sayısını artıracağı
düşünüldüğünde, vitrine bakan, fiyat soran,
alışveriş eden insan sayısını da artıracağı öngörülebilir.
Ancak araç trafiğinin belirli saatler ya
da servis yollarıyla kısıtlanması, ağır malların
ya da araçla mağaza kapısına gelen müşterilerin
akışını da kısıtlayacaktır. Bu nedenle yayalaştırma,
mağazaların, dükkanların, binaların işlevlerini
süzerek kentin programını yeniden yazar.
İstanbul’un yayalaştırmalarına baktığımızda da
bunu görüyoruz. Avrupa yakasında İstiklal Caddesi,
Bakırköy İstasyon Caddesi, Sultanahmet,
Talimhane, Anadolu yakasında Bahariye Caddesi
gibi yerler, yayalaştırmanın ticaretle, alışverişle,
perakendecilikle, kent içi ve global turizmle yan
yana ilerlediğini, yayalaştırma sonrasında öncesine
göre kent programının yeniden yazıldığını
gösteriyor.
İstanbul’un yayalaştırılmış bölgeleri, kent
kimliğinin, kentlerin pazarlanmasının önde gelen
mekanlarına dönüşmektedir. Çok sayıda farklı
kent kullanıcısının paylaştığı cadde ve sokaklar,
yayalaştırılmalarını sağlayan siyasi irade, belediyeler,
güzelleştirme dernekleri (bak. Güzelleştirme)
aracılığıyla bir anlamda kurumsallaşıp,
ardından bir çeşit kurum kimliği tasarımına maruz
kalıyor. Depolardan tramvaylar bulunup (bak.
Tramvay), bayram zamanları ışıklandırılıp, görsel
uyumluluk ve görüntü kirliliği ile mücadele adına
iş yerlerinin tabela ve vitrinleri belirli standartlara
bağlanmaya çalışılıyor. Biraz alışveriş merkezlerinde
olduğu gibi (bak. Alışveriş Merkezi). Böylece
yayalaştırılarak kurumsallaşan Sultanahmet,
Talimhane gibi kent parçalarının, kent kimliği
tasarımı ve turistik destinasyon üretiminin önemli
birer aracısı haline geldiğini görüyoruz.
Yaya hareketlerini rahatlatıp özgürleştireceği
düşüncesiyle başlayıp, yayanın tüketim ihtiyacını
özgürleştiren bir boyut kazanmasıyla anlamı
derinleşip amacı muğlaklaşan yayalaştırma, bugünlerde
dükkanını terk etmek istemeyen esnafı
yerinden edip yeni boş yerler yaratmak; azaltılmış
araç ve artırılmış yaya trafiğiyle uyumsuz dükkan
ve mağazaları uzaklaştırarak yeni işlevlere
hızla yer açmak için de kullanılıyor. Örneğin Talimhane
özelinde yayalaştırmanın sebep olduğu
değişimin süratine baktığımızda, yayalaştırmanın
diğer dinamiklere göre bir kent parçasını çok
daha hızlı dönüştürebildiğini gözleyebiliyoruz.
Talimhane’nin, seçkin apartmanların yer aldığı
bir konut bölgesinden ofislerin, derneklerin, otellerin
ve özellikle oto yedek parçacıların yoğunlaş-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-388