istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
kalbi Sirkeci’de ve daha kuzeydeki varlıklı semtlerde.
İstanbul’un sinagogları birçok hikaye anlatır:
Şehrin Yahudi cemaatlerinin (bak. Azınlık;
Etnisite) tarihsel değişim gösteren sosyo-mekansal
dağılımını, bu tapınakları inşa eden ve içlerinde
dua eden cemaatlerin kökenini ve şehrin
mekansal ve tarihsel katmanlarında Yahudi hayatının
derin mevcudiyetini.
Haliç’te Orta Çağ’dan kalma Yahudi mahallesinde
Makedonya’nın Ohri bölgesinden gelen Yahudilerin
16. yüzyılda inşa ettiği Balat’taki Ahrida
Sinagogu ve aynı isimdeki Bulgar şehrinden gelen
göçmenlerin kurduğu Yanbol Sinagogu var. Bu
mahallede çok az sayıda Yahudi kalmış durumda,
çoğu Başhahamlık tarafından işletilen yaşlılar
evinde veya Or Ahayim hastanesinde kalıyorlar.
İstanbul’un Yahudi mekanlarına 19. yüzyılda
yapılan eklemeler bugün şehir merkezi olan
alanın büyük bölümüne yayılmıştır. Beyoğlu’nda
Galata’da İtalyan Sinagogu ile gururlu ve güçlü Sefarad
cemaati içerisinde her zaman küçük bir grup
olan İstanbul Aşkenaziminin üç eski tapınağından
biri olan Aşkenaz Sinagogu bulunmaktadır. İronik
bir şekilde, Galata’daki birçok Yahudi tapınağı,
şimdi Goethe Enstitüsü’nün bir parçası olan Alman
topluluğunun sosyal binası Teutonia’nın
komşusu, burada 1940’larda propaganda malzemesi
dağıtarak Türk kamuoyunda Cermen anti-semitizmini
uyandırmaya çalışmakla meşgul
Alman ajanları ve yerel işbirlikçileri çalışıyordu.
Ancak bu Alman girişimi, en azından o zamanlar,
ancak kısmi başarıya ulaşabilmiş.
Zülfaris Sinagogu şimdi, İstanbul’da Yahudi
yaşamının Sultan Beyazıt’ın Reconquista
İspanyası’nın zor durumdaki Yahudilerine davetiyle
başlamadığını, aksine Osmanlı devletinden
neredeyse bin yıl önceye uzandığını nasıl olduysa
ıska geçen 500. Yıl Vakfı tarafından işletilen Yahudi
Müzesi’dir.
Bet Israel İstanbul’un büyüyen Yahudi burjuvazisinin
ve erken 20. yüzyılda kuzeye, Şişli’nin
modern konut alanlarına doğru hareketinin
simgesidir. Bugün İstanbul’un ve şehrin yirmi
bin kişinin biraz altındaki Yahudi nüfusunun
en önemli Yahudi tapınaklarındandır. Adalar’da
da sinagoglar büyük oranda bir 20. yüzyıl fenomenidir:
Adalar’daki en eski sinagog, velinimeti
Avram Fresko’nun adını alan Hesed Le Avraam,
1904’te inşa edilmiştir. Yaz tatillerini Burgaz ve
Heybeliada’da geçiren aileler için 1950’ler kadar
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-308