istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Belediyeciliği ile fiilayata geçen Batılı anlamda
kent planlaması fikrinin sadece fiziki değil, sosyolojik
ilişkileri de içerdiğini gösterir, Frenklerin
köpekleri sevmediğini değil.
Günümüzde İstanbul’un sokak köpekleri ve
insanları halen aynı şehir ekolojisinde barınıyorlar.
İstanbul’da “tehcir” politikalarının niye işlerlik
kazanmadığını biraz daha iyi kavramak için, İstanbullu
köpekler ve insanlar arasındaki ilişkiye
nominalist bir görüş açısından bakmakta fayda var.
İstanbullular ve İstanbullu köpekler arasındaki
ilişkiyi, örneğin Peter Singer’vari bir türcülüğe
karşı çıkış ve acı çekmeyi minimalize etmeye dayalı
faydacı bir ahlak felsefesinden yola çıkarak
açıklamak pek olası değildir. İstanbullular için
böyle mutlakiyetçi bir etik güdüden bahsetmek
zordur. Zira, örneğin satın alındıktan belli bir süre
sonra bıkkınlık veren bazı ev köpekleri ve mahallede
barınması artık istenmeyen kimi sokak
köpekleri sıklıkla şehrin ücra ağaçlık bölgelerine
ya da Prens Adaları gibi şehre geri dönüşün imkansız
olduğu yerlere (burada gemiye binmeyi
beceren, “akıl eden” köpekleri istisna olarak belirtmek
gerekir) sürülür ve çoğu burada açlıktan ya
da hava şartlarından telef olur. Dolayısıyla iki tür
İstanbullu arasında süregiden ilişkide eğer ahlaki
bir yan varsa, bu örneğin Descartes’tan Kant’a
kadar çerçevesi kurgulanmaya çalışılan evrensel
aklın (ruhun) ve ona sahip bireyin üstlendiği ve
Singer gibi felsefecilerin çözümledikleri bir akıl
ve ona dayalı davranış teorisinden kaynaklanmaz.
(Batı’daki tartışmaların genel hayvan hakları
üzerinden olanca hızıyla ilerlemesine rağmen
fiiliyatta pek bir şey değiştirmediğini, analizin
analiz olarak kaldığını söylemeyi de ihmal etmeyelim.)
İstanbullu, köpekleri ile içli dışlıdır, ancak
onları genel kurallar içinde, zamansal uzamda
kategorize etmez, yeri gelince onu umursamaz,
ama katledilmesi tarfatarı da değildir.
Kentin kendine has dokusu -Boğaz hattında,
1980’lerden bu yana devam eden talanlara rağmen
halen varlığını sürdüren yeşil vadiler ve tepeler,
şehrin kuzey ve güneyine gidildikçe iyice belirginleşen
mahalleler arasındaki boşluklar, çevre ve
bağlantı yolları yakınındaki araziler- köpekler için
doğal barınaklar, gerektiğinde insandan görece
uzaklaşabildikleri yaşam alanları yaratsa da, sokak
köpeklerini, örneğin Beyoğlu’nun turistlere hitap
eden bir Osmanlı lokantasının girişindeki paspasın
üzerinde, ya da İkinci Köprü’nün yapımından
bu güne ülkenin en zengin banliyösü, tüketim
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-325