istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
tereddüt edenlerin terminalidir. O kalabalığın ayrıcalıklı
üyelerinin uzağında hüzünlü ya da hınçla
oturmaktır. Bazen de o bekleyiş sırasında o hüznü
ya da hıncı biriktirmektir. O kadar ki, o katılamama
duygusu bir düşmanlığa ve ideolojik inanca dönüşebilir.
Ya da simit sarayları bu duygunun yakıştığı
yerlerdir. Yakın tarihimizin en acı suikastlarından
birinin bir simit sarayında toplanılarak planlandığı
söylentisi, tetiği çekenin taktığı, efsaneleştirilmeye
çalışılan beyaz bereden bile daha anlamlıdır.
—Fatih Özgüven
>Simit
SİMİT SARAYI (II)
İlk olarak 2001 yılında Mecidiyeköy’de açılan,
ardından İstanbul’un diğer semtlerine ve
Türkiye’nin diğer kentlerine mağazalar zinciri
olarak yayılan Simit Sarayı, geleneksel simitin
“fast food” mantığı ile üretim, satış ve mekan
temelinde yeniden örgütlenme biçimidir.
Geleneksel şekli ile simit (bak. Simit) her sabah
küçük fırınlarda üretilir ve seyyar satıcılar (bak.
Seyyar Yemek Satıcısı) aracılığı ile köşebaşlarında
tüketime sunulur. Burada fırınlar ve simitçiler
birer marka değildirler. Anonim bir ürün, yine
anonim satıcılar aracılığı ile satılır. Bu şekli ile
özellikle alt orta sınıf için ayaküstü atıştırmanın
en basit ve ucuz yoludur. Eski Türk filmlerinde
köyden kente gelen ve iş bulamayan köylünün
kalan son parası ile bir simit alıp parkta bir bank
üzerinde yeme sahnesi toplumsal hafızada simitin
ne ifade ettiğinin en güzel örneğidir (bak. Sinema).
Simit Sarayı bu geleneksel, alt orta sınıf yiyeceğini
almış, kapitalist ekonominin seri üretim ve
tüketim mantığı içinde yeniden yapılandırmış ve
fast food kurgusu içinde bir marka haline getirmiştir.
Bunu yaparken de, George Ritzer’in “toplumun
McDonaldlaştırılması” (bak. McDonald’s) kavramına
atıfla, verimlilik, hesaplanabilirlik, öngörülebilirlik
ve denetim unsurlarına dayalı bir üretim
ve satış modelini tekrarlamıştır. Bugün 100’e yakın
Simit Sarayı ürünü 7000 metrekarelik tek bir
fabrikada üretilmekte, “franchising” yöntemiyle
örgütlenen bayilerde, bol ışıklı, temiz, homojen
tek tip mekanlar ve bir örnek üniforma giyen satış
elemanları aracılığıyla tüketime sunulmaktadır.
Alt orta sınıfa hitap eden simitin “saray” adı
verilen mekanlarda sunulması hem yeni bir kültü-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-305