istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
delik hayatı ile, sıradanlığı ile normal, sıradan bir
ilişki kurmanın pratiğine işaret ediyor: Akıllı bir
turizm politikasının, varolan kentle aracısız ilişki
kurmak konusunda ısrarcı olmuş bu deneyimden
öğreneceği şeyler var.
—Orhan Esen
>Kapalı-Site, Kuzey İstanbulluluk
VAROŞ (I)
Sınıfsal terimlerle tanımlanmış dış mahalle.
[Ed.]
Slavca Var (Kale) kelimesinin Macarca, aynı zamanda
şehir anlamına gelen Varos kelimesine
türemesi sonucu oluşan kelime Türkiye’de eskiden
extra-muros, yani duvarlar ötesi bir kentsel
yerleşimi ifade etmek için kullanılırmış ve birçok
açıdan bu hala böyle. Tek fark bahsi geçen duvarların
tarihi kalelere değil orta üst sınıfın kapalı
sitelerine (bak. Kapalı-Site) ait olması. Banliyölerde,
bu tür kapalı siteler, yüksek bina grupları olsun
villalar olsun, peyzajlandırılmış bahçelere,
suni göllere ve bakımlı kamusal alanlara sahiptir.
Tam olarak Florida olduğu söylenemez ama olmak
ister. Villaların genellikle birbirinin aynı
görünmesi ve yüksek binaların da bir temanın
çeşitlemeleri olması, yatırımcılardan mimarlara,
belediye yetkililerinden alıcılara uzanan bir aktörler
zincirinin hayalgücü yoksunluğuna işaret
eder. Duvarların ötesinde genellikle başka kapalı
siteler vardır, ama eninde sonunda, başka bir şeye
varılır.
Bu “başka şey”i kentsel çorak arazi sanmak
mümkün: Otobanlar, sanayi bölgeleri, araba galerileri,
toptan satış merkezleri. Ancak trafik altyapısı
ve üretim ve tüketim yerlerinin arasında
yoğun nüfus taşıyan büyük kentsel mekan parçaları
var: Dar sokaklar, birbirlerinin ışık ve havaya
erişimini kesen yüksek apartmanlar, seyrek yeşil
alanlar ve yetersiz sayıda çocuk oyun alanları.
Orantı ve boyut açısından tüm itidali kaybetmiş
büyük camiler ve hatta Cemevleri, İstanbul’un
büyük ve giderek daha fazla kendine güven sahibi,
ama hala görece fakir Alevi cemaatlerinin yeni
dini binaları. İşte burası varoş, ve muhtemelen
İstanbulluların çoğunluğu burada yaşıyor. Bu bölgeler
şehrin resmi yapılarına tam entegrasyonun
farklı aşamalarında olabilirler ama hepsi orta sı-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-373