istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
aidiyet duygusuyla gideceğiz: Maçı tribünden mi,
yoksa hemen yanıbaşındaki büyük ekranlı televizyon
salonlarından mı izlemeyi tercih edersiniz
Yoksa futbol dediğimiz şey, sonucu stadyumun
iç duvarlarına yerleştirilmiş dijital göstergelerden
alınan bir şeye mi dönüşecek Aynen bugünkü
bilgisayar oyunlarında olduğu gibi...
Modernizm sonrası durumun kaynaklarını
özellikle “sermayenin özgürleşmesi” sürecinde buluyoruz.
Dizginlerinden kurtulmuş ve modernist
kamusal prensiplerden sıyrılmış sermaye hareketi,
kamusal alanlara hiçbir planlamaya uymaksızın
kendi simgelerini yerleştirmektedir. Postmodern
olarak adlandırılan dönemin, kendisini ilk kez ve
belirgin bir biçimde mimaride, giderek de kent
planlamalarındaki değişikliklerde göstermesi
rastlantı değildir. Küreselleşme aşaması ise, kent
planlamasının unutulması, planlamanın yerini
tümüyle “sermaye simgeleri”nin alması ve bu simgelerin
düpedüz kent yapısındaki egemenliğini
ilan etmesi demektir. Artık, çoğul kimlikleri ortak
noktalarda buluşturacak bir dil ya da o dilin eski
simgeleri yok olup gitmiştir. Dahası, kimlik özelliklerinin
net olarak algılanamaması, onların birer
“yer-olmayan”a dönüşmesi de “kitle kültürü” döneminin
bir başka sonucudur. David Harvey postmodern
kenti tanımlarken, zenginlerin tüketime
ayırdığı dolarların peşine düşüldüğünü ve böylece
kent tasarımındaki kamusal alan prensipleri yerine,
müşterinin tikel zevklerinin ve karmaşık estetik
tercihlerinin öne çıktığını yazıyor. Harvey’nin
bu savı, Bourdieu’nün “simgesel sermaye” kavramı
ile çakışmaktadır: Bourdieu’ye göre bu kavram,
sahibinin zevkinin ve toplumda ne derece sivrilmiş
olduğunun kanıtı olabilecek bir lüks mallar
koleksiyonudur. Toplumda statü simgeleri önem
kazanmaya ve “sermayenin gücü” ile “saygınlık”
arasında bir bağ kurulmaya başlanmışsa, kamusal
alanların da bu eğilime göre yeniden düzenlenme
işlemi gecikmeyecektir. Şimdi bu veriler ışığında
yeni koşulların biçimlendirdiği dönemin kamusal
alanları olarak stadyumların gösterdiği tasarım
değişikliklerini daha kolay anlamlandırabiliriz.
Bugün saptanan, bilet fiyatları arasındaki farkın
yarattığı bir taraftar dağılımıdır. Üstelik kimi
grupların tribünlerden silindiği ya da çok küçük
bir alana sıkıştığı da sezilebilir. Sermayenin özgürleşmesi
aşamasında ortaya çıkan bir tasniftir
bu... Bilet fiyatlarının tribün bölümleri arasında
büyük farklar oluşturacak biçimde ayarlanması,
kulüplerin statü simgelerini nasıl kullanacaklarını
ve nasıl gelire dönüştüreceklerini öğrendiklerini
gösterir. Tribünlerdeki lüks locaların anlamını da
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-346