istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
şına ekleniveren pejoratif bir “bavul” ibaresi ile
farklılığı, ikinci sınıflığı sürekli başına kakılır;
turizmi konu edinmiş bu yazıya sızması, muhtemelen
azımsanmayacak bir okuyucu kitlesince
kabul edilemez bulunacaktır.
Bu iki turizm (“selektif kültür” ve bavul) “koca
İstanbul”un (1000 kilometrekareye yakın yapılaşmış
alan) hayli küçük bir bölümüne, Tarihi
Yarımada’nın bir kısmı ile Galata limanı coğrafyasına
(on, hadi yirmi kilometrekarelik cüzi bir
alan) birlikte sığışmaya çalışır, bu alan üzerinde
birbirleri ile rekabet halindedirler.
2. İstanbul’da Turizm: Bir gerginlik stratejisi:
İstanbul’da turizm öncelikle bir kuzey-güney
sorunsalıdır (bak. Kuzey İstanbulluluk).
İstanbul’da turizm, muhtemelen kentin kuzey
ve çeper bölgelerinde yaşayan, Taksim-Levent
hattı üzerindeki bir kısım ofislerde çalışan bir kesimin,
kentin ağırlıkla güney bölümünde yer alan
ve ortalama İstanbullu hayatların geçtiği mekanlardan
tümüyle ayrışmış bir bölgeyi pazarlamaya
çalıştığı bir etkinliktir; turistin yolunun buraya
hayatta bir kez düşeceği varsayımı üzerine kurgulanmış
gibi durur. Gerçekten de, “mal” Topkapı/
Ayasofya/ Sultanahmet/ Kapalıçarşı’dan ibaret ise,
çeşitlenmeyecekse, kimsenin deli ya da takıntılı
olmadıktan sonra yalnızca turistlere hizmet veren
oteller, lokantalar, barlar ve alışveriş merkezlerinin
yoğunlaştığı bu gettoya ikinci, üçüncü kez
talep göstermesi için pek de bir neden yoktur.
İstanbul’da turizm, sektörün vur-kaç taktiği
ile yürüttüğü bir gerilla savaşıdır. Kendi kentsel
gerçekliğine bakışı estetikçi ve dışlayıcı, mevcut
kenti çarpık olarak nitelemekten başka bir söylemi
sahiplenememiş bir orta sınıfın egemenliğindeki
sektörün İstanbul’u “pazarlama”sı, kendi kalesine
gol atmakla maç kazanacağını sanmaktan
farksızdır. İstanbul için “hoşgörünün başşehri”
türünden nitelemeleri uygun bulan turistik
söylem, burasının ahenkli bir kültürler mozaiği
olduğu mitini bıkıp usanmadan yeniden üretir.
Oysa Osmanlı mirası paralel-kültürlü toplum ve
mekan, (turizmin “sermaye”si) “vatandaş Türkçe
konuş”lardan, “ya sev ya terket”lere uzanan ve
halen tüm şiddeti ile devam eden süreçte hoyratça
tırpanlanırken, sektör ya bunlar hala mevcutmuş
gibi davranır ya da patolojik nostalji nöbetleri ile
sarsılır durur. Kentin yeni sakinleri, yeni ulusal ve
küresel şiddet ve yoksulluk dalgalarının İstanbul
kıyılarına vurduğu Güneydoğulu, Doğu Avrupalı,
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-368