istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
sörlük ayrıcalığına bir dizi görüşme ve gereken
prosedürlerin yerine getirilmesinin ardından,
2005 yılında kavuştu. Özilhan, McDonald’s’ın bir
ABD şirketi olması dolayısıyla karşılaşabilecekleri
tepkilerin hatırlatılması üzerine şu cümleleri sarf
etti: “McDonald’s, Anadolu Grubu’na geçmesiyle
tamamen Türk sermayesi olan bir kuruluş oldu.
Tedarikinin % 98’ini Türkiye’den yapıyor. Bütün
çalışanları Türk. Dolayısıyla eti Türkiye’den, suyu
Türkiye’den, kolası Türkiye’den... Bundan daha
Türk firması olmaz diye düşünüyorum.”
Aslında küresel olanın zaten yerel olduğu noktasından
hareket edildiğinde Tuncay Özilhan o kadar
da haksız sayılmazdı. Kaldı ki, McDonald’s’ın
elinden tuttuğu tek “yerel sermaye” kendisi de değildi.
Örneğin, 1978’de İzmir Kemalpaşa’da kurulan
Fersan, tam da küçük bir üretici olarak kalmakla
dükkanı kapatmak arasında bir karar verme arifesindeyken,
McDonald’s’ın Türkiye’deki ilk şubesini
açtığı 1986 yılında Arcan Çelengil’in hisselerinin
çoğunluğunu almasıyla atağa geçti. 2003 yılına
gelindiğinde Çelengil de McDonald’s’tan duyduğu
memnuniyeti dile getirecekti: “McDonald’s
restoranları bizim turşu konusunda en iyi müşterimiz.
Fakat toplam turşu satışımızda, Türkiye
McDonald’s % 2’lik yer tutuyor.”
Daha önce de ifade edildiği üzere,
McDonald’s’a damak tadı nokta-i nazarından
herhangi bir direniş gösterilmedi, gösterildiyse
bile duyulmadı. Fakat McDonald’s Türklere standart
köfte satmanın o kadar da kolay olmadığını,
dahası McDonald’s restoranlarındaki porsiyon
büyüklüğünün Türkleri doyurmaya yetmeyeceğini
düşünmüş olmalı ki, buraya özel bazı mönüler
ve ürünler geliştirmeyi de ihmal etmedi. Max-
Burger Türkiye’ye özel olarak geliştirildi. Türk
halkla ilişkiler büyüğü Ali Saydam, Türkler için
özel olarak geliştirildiği söylenen bu ürüne Türkçe
ad verilmemiş olmasını büyük bir başarısızlık
olarak gördü, McDonald’s ise şu cevabı verdi: “Biz
Türkler kendi yarattığımız markalara bile yabancı
isim koyma alışkanlığına sahibiz.” Adı bir yana,
MaxBurger kare şeklindeki çörek otlu “pide”
arasına yerleştirilmiş kalın köfte, 2 dilim peynir,
taze soğan, salata, domates ve sarımsak, kekik,
kimyon, karabiber ve baharatlı sosla bezenmiş
haliyle McDonald’s’a Türklerin yaptığı bir katkı
olarak tarihe geçti. McTurco adlı bir başka ürün
daha geliştirildi. Ama köfte ayransız olmazdı ve
nihayet Türkiye’deki McDonald’s’lara ayran girdi.
Ayran mevzuu önemliydi, çünkü McDonald’s
Türklere köfte satmak için ayranı restoranlarına
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-232