Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 113
Ugarsku. U popisu Vlaha Smederevskog sandţaka iz 1476. godine
upisana je beleška: „Po naredbi Isa-bega došli su od Trebinja. Stanuju
zajedno sa onima što su došli od Nikšića”. Sedamdesetih godina XV
veka Vlasi su se selili i unutar granica Smederevskog sandţaka. Sele
se iz nahije Lepenica koja je bila izloţena ugarskim upadima sa severa
u nahije Resava i Ravanica, koja je, iako graniĉna, ipak bila izvan
glavnih puteva kojim su se kretale i ugarska i turska vojska.
Braniĉevski subaša Ali-beg Mihaloglu naselio je do 1467. godine
Vlahe u pet spomenutih sela svoga hasa u Zviţdu, jednom u Resavi i u
šest sela svoga ĉitluka u Ţdrelu. 397 Tihomir Stanojević takoĊe piše:
„Nakon pada srpske despotovine, uz veoma povoljne i privlaĉne
uslove, mase vlaških rodova naseljavaju Negotinsku krajinu ... Turski
izvori nazivaju ove doseljenike Vlasima. To je bio prvi veći talas
stanovništva s juga posle kosovske bitke, odnosno posle turske
okupacije naših zemalja.” 398 Po mišljenju Stanojevića „za masovno
koloniziranje vlaškog stanovništva s juga u zapadni deo Vidinskog
sandţaka društveno-ekonomski uslovi su bez sumnje bili primarni.
Krajina pod Turcima predstavlja ’granicu prema Vlaškoj na severu i
hrišćanima na zapadu’, ona kao takva uţiva poseban interes lokalnih
turskih vlasti u Vidinu... U prvoj fazi kolonizacije doseljeni [Vlasi]
vojnici su naseljavani pored Dunava kao ĉuvari turske granice; u
drugoj fazi naseljavanja su ostali predeli Krajine, Timoka, Crne Reke,
ĉak do Svrljiga, vlaškim stanovništvom, zemljoradnicima, tzv.
filurdţijama. Vlaško zemljoradničko stanovništvo naseljeno na
sandţakbegovom hasu dobijalo je baštinu...” 399
397 M. Stojaković, Braničevski tefter, Beograd 1987, 467, 8693; D. Bojanić-
Lukaĉ, Vlasi u severnoj Srbiji i njihovi prvi kanuni, IĈ 18 (1971), 256; B. ĐurĊev, O
naseljavanju Vlaha – stočara u severnu Sriju u drugoj polovini 15. vijeka, Godišnjak
društva istoriĉara BiH 35 (1984), 1819, 22; A. Krstić, Čitluk Ali-bega Mihaloglua u
Ţdrelu, BG 1 (2002), 41. Vlahe su na svoje posede naseljavali i beglerbeg Rumelije,
te zaimi Lepenice, Levĉa i Magliĉa.
398 Tihomir Stanojević, Negotin i Krajina od prvih tragova do 1858. godine,
Negotin 1972, 35.
399 Tihomir Stanojević, Negotin i Krajina od prvih tragova do 1858. godine,
Negotin 1972, 3536. Stanojević u svom delu uvek istiĉe da se „u srednjem veku
vlasima … nazivaju pastiri-stočari na Balkanu” (str. 56), odnosno smatra ih
socijalnom kategorijom, a ovde su Vlasi navedeni kao zemljoradničko stanovništvo.
Rekao bih da su Vlasi etnička kategorija i da kao i drugi narodi pripadaju svim