Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 77
pusta, neobraŤena zemlja pogodovala za ispašu stoke. 243 Oni su veš u
XIV veku postali sesilni na spomenutom prostoru, jer se 1380. godine
pominje selo Golubovac-Vlase (= danas s. Golubovac) koje je
pripadalo proširenom metohu manastira Lešje. 244 O Vlasima Pustinje
nad pustinjama XII–XIII veka svedoţi i deo teksta iz veš navedenog
dela Otia imperialia Gervazija Tilburijskog, u kojem se kaţe da je
„zemlja Vlaha” (terra Blacti) smeštena na drţavnoj teritoriji
Bugarske, izmeŤu „mesta Ravno i mesta Niš” (vicus Ravana et vicus
Nifa), a da „je na kraju pustoši grad Stralis (=
Sredec/Triadica/Serdika) poţetak Romanije” (In fine deserti est civitas
Stralis, caput Romanie...). 245
Tokom XIII veka, nekoliko decenija nakon Gervazija, papska
kancelarija u Jovanu Asenu II vidi dominus Bulgarorum et
Blachorum, a u njegovom kraljevstvu Bulgaria et Blachia, u kojem su
Blachi i Blachia ţitelji i teritorija juţno od Dunava, dok su u isto
vreme Rumuni na levoj obali Dunava, smešteni na prostor buduših
rumunskih kneţevina, nazvani Walati. 246
U orijentalnim izvorima XIV–XV veka Carstvo sa sedištem u
Trnovu je „zemlja Vlaha”, a najpoznatiji izvor s poţetka XIV veka
meŤu njima je onaj Rašida el Dina, u kojem piše da na desnoj i levoj
obali Dunava ţive Vlasi/Rumuni (Ūlāgh), tj. na severu su „Karavlasi
ili Crni Vlasi” (Kara Ūlāgh), što je aluzija na njihov poloţaj pod
ugarskom krunom, a na jugu su Rumuni/Vlasi (Ūlākūt) sa njihovim
gradovima Trnovo (Tirnin) i Kila (Kilia). 247
Prvi italijanski humanista koji istiţe rimsko poreklo rumunskog
naroda jeste PoŤo Braţolini (Poggio Bracciolini, 1380–1459), koji u
svom delu Disceptationes convivales napisanom 1451. godine, kaţe:
„U gornjoj Sarmatiji doseljenici su od Trajana i buduši odavna
243 Odo de Deuil, Liber de via sancti sepulchri, MGH, SS, vol. XXVI, 63;
Chronicon Magni Presbyteri, MGH, SS, vol. XVI, 509; Iohannes de Piscina, De
Transfretatione Friderici I, MGH, SS, vol. XVII, 339.
244 R. Mihaljţiš, Prilog srpskom diplomataru, 104, 105.
245 Gervasius de Tilbury, Otia imperialia, MGH, SS, vol. XXVII, 370371.
246 Hurmuzaki, Documente, I, 1, 132, 159, 164, 165.
247 A. Decei, Invazia tătarilor din 1241/42 în ţinuturile noastre după Djami‟ot –
Tevārǐkh a lui Fäzl ol-lah Räšid ad-Din, Relaţii româno-orientale, Bucureşti, 1978,
199200; L. Bârzu, S. Brezeanu, Originea şi continuitatea românilor, 323.