Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

78 Slavoljub Gacović
napušteni, oni su sada, još usred svih varvara, mnogo zadrţali latinski
govor... Imenuju oţi, prst, ruku, hleb, i mnogo šta drugo reţima koje
saţuvaše od Latina...”, i nastavlja, „latinski po obiĉaju govore”. 248
Ove ideje o narodu rimskoga porekla nastalom iz jedne rimske
kolonije antiţkog perioda nalazimo i u delu uţenog pape Eneje Silvia
Pikolominija. 249
Spomenimo ovde drugog italijanskog pisca, Flavia Bionda, koji
izveštavajuši i o bici kod Hadrijanopolja (Jedrene) iz 1205. godine,
kaţe da su u njoj uţestvovali i Rumuni (Vlasi) severno od Dunava,
koji su bili potomci Rimljana (valachi gens olim romana, ultra
Danubium ripam sita, Bulgari vicina). Od njega je ovo preuzeo
Bartolomeo Platina koji u Vitae pontificum podrţava takvo mišljenje:
valachos olim Romanos, ulteriorem Danubii ripam incolentes, et
vulgaros vicinos. 250
Piscima XV veka pridruţuje se i humanista Antonio Bonfini,
koji ţivi na dvoru kralja Matija Korvina. On podrţava mišljenje
drugih hroniţara da su Rumuni potomci kolonista i rimskih legionara
Dakije; ţinjenica posvedoţena njihovim latinskim jezikom, natpisima
u rimskim ruševinama, rimskim toponimima i imenom Vlah. On
iznosi mišljenje da u vreme varvara „naselja i rimske legije koje su
nedavno nastale nisu mogle biti uništene”. 251
Oko 1534. godine je Italijan Franĉesko dela Vale (Fancesco
della Valle), putujuši srednjovekovnom Vlaškom, zapisao ono što je
ţuo, da Rumuni sebe smatraju potomcima rimskih kolonista (dicono
esser venuti anticamente da Roma ad habitar in quel paese). 252
Sibinjanin G. Rajherstorfer (Georg von Reicherstorffer), dobar
poznavalac Moldavije u vreme Petrua Rareša, izjavljuje da su „dakle,
Rumuni italskog porekla i potiţu (kako kaţu) od starih Rimljana”
248 Al. Marcu, Riflessi, 359360: „Apud superiores Sarmatas colonia est ab
Traiano ut aiunt derelicta, quae nunc etiam inter tantam barbariem multa retinet latina
vocabula... Oculum dicunt, digitum, manum, panem, multaque alia quibus apparet ab
Latinis... latino sermone usam”.
249 Ion Dumitriu-Snagov, Papa Pius al II-lea – cronicar al istoriei medievale a
românilor, u: Omagiu lui Iosif Constantin Drăganu, I, Roma, 1977, 227238.
250 C, Șerban, O știre privind pe românii din nordul Dunării în 1205, u: R. Ist.,
1979, nr. 10, 19491957.
251 Nicolae Stoicescu, op. cit., 12.
252 Nicolae Stoicescu, op. cit., 12.