Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 131
vulgo Zytschy vocant). 465 U daljem tekstu Đokić navodi da je „pored
ovih iseljenika, bila ... i jedna grupa vrlo starih srpskih doseljenika,
poreklom iz Crne Reke u Srbiji, doseljeni u Banatu, koja se je odrţala
na istoku od Temišvara, takozvani Krašovani.” 466 Iako su danas
Krašovani ili Karaševci katoliĉke veroispovesti, „brojni njihovi obiĉaji
svedoĉe o tome da su oni u prošlosti bili pravoslavne vere (kao što
neki najnovije otkriveni dokumenti iz Vatikana to potvrĊuju). Jedan
od indikativnih obiĉaja u tom smislu jeste praznovanje kućne slave,
koju Karaševci nazivaju slavenje, odnosno svetilj ili svetac. 467 Ovde
treba još napomenuti da su Karaševci u XVI veku drţali stari
pravoslavni kalendar, a po nekog sveca još i danas praznuju po tom
kalendaru.” 468 Zakljuĉak se sam nameće da su Krašovani/Karaševci
(Srbi Timoĉani) migrirali u rumunske zemlje u više navrata od XIV do
XVIII veka sa podruĉja prizrensko-timoĉkog dijalekta srpskog jezika.
Tim jezikom se i danas meĊusobno sporazumevaju i smatraju ga
svojim maternjim jezikom, pa prema tome nisu rumunizovani ni posle
500 i više godina. Povodom jezika kojim govore Krašovani/Karaševci
iznosim mišljenje Ţiva Milina i Mihaja Radana koji kaţu da „danas
velika većina lingvista opravdano smatra da su Karaševci, sa etniĉkog
stanovišta, srpskog porekla i da su karaševski govori arhaiĉni srpski
govori, spora ima jedino oko toga da li karaševski govori pripadaju
kosovsko-resavskim ili timočko-prizrenskom dijalektu.” 469
Novi talasi doseljavanja srpskog stanovništva sa Kosova i
Metohije i dinarskih oblasti (Kosovsko-metohijska migraciona struja –
Kosta Jovanović) nastavljeni su, prema mišljenju Tihomira
465 Silviu Dragomir, Vlahii din nordul Peninsulei Balcanice în Evul Mediu, Iași,
Do-MinoR, 2001, 99.
466 Jovan Đokić, op.cit., 120; U kontkstu teorije Tihomira ĐorĊevića o Srbima
koji su prešavši „Dunav... u rumunskom okruţenju prestali da koriste svoj maternji
jezik i da su se zatim vratili u Srbiju kao Rumuni” (str. 30), pitam se kako onda
objasniti navedene Krašovane, „poreklom iz Crne Reke u Srbiji” koji su i nakon skoro
600 godina na rumunskoj zemlji ostali Srbi. O tome više u sledećem poglavlju O
povlašavanju Srba ili posrbljavanju Rumuna (Vlaha).
467 Slava se u prizrensko-timĉkom dijalektu meĊu Torlacima istoĉne Srbije i meĊu
Torlacima zapadne Bugarske i danas naziva светъц.
468 Ţiva Milin, Mihaj Radan, O zajedničkom poreklu arhaičnih srpskih govora sa
područja rumunskog Banata…, u: Romanoslavica XXXVIII, București 2002, 43.
469 Ţiva Milin, Mihaj Radan, op. cit., (2002), 42.