Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 55
Miracula sancti Demetri pod nazivom Sermisiani ( ),
pominju i srpske srednjovekovne povelje u katunu Vlaha Sremljana,
koji je prvi put zabeleţen 1330. godine. Naime, Vlahe Sremljane valja
smatrati potomcima spomenutih Sermana ili Sermisiana, tj.
Sremljana, koji su nastali davno minulom deportacijom (685. godine)
romanskog stanovništva sa podruţja Sirmijuma na podruţje Altina,
juţno od Đakovice na Kosovu i Metohiji, 132 odakle su, sklanjajuši se
pred Osmanlijama krajem XIV veka, utekli na prostor Vidinske
despotovine, gde se u prvom turskom popisu Crnoreţke nahije od
1454/55. godine pominju u nazivu sela Sremljan. Da ponovimo.
Makar i u jednom segmentu svojih kazivanja takozvani Anonimus iz
XII veka 133 pominje u Panoniji iste tzv. Sremljane sada kao „Vlahe,
odnosno pastire Rimljana” (Blachii ac pastores Romanorum). 134
Etnonim Moesi nalazimo u istoriji Nikite Honijata i on se
poistovešuje s etnonimom Vlasi sa planine Hemus. 135 Savremeni
istoriţari identifikuju etnonim Moesi sad s Rumunima juţno od
Dunava, sad s Bugarima, a pod terminom Vlah imaju u vidu socijalnu
kategoriju, podrazumevajuši bugarske stanovnike teme Paristrion ili
bugarske pastire s Hemusa. Po Moravţiku se identifikacija etnonima
sa Bugarima ţini utoliko verodostojnijom ukoliko Moesia i Moesi iz
vizantijskih izvora XIIIXV veka oznaţavaju Trnovsko carstvo i
njegove stanovnike. 136
Nalazimo se pred oţiglednom greškom vizantijskog istoriţara ili
pred jednom idejom s ambivalentnim znaţenjem. 137 Po rimskovizantijskoj
tradiciji termin Moesi ima teritorijalno znaţenje, imajuši u
132 S. Gacoviš, Etimologija neslovenskih osnova, 130132; S. Gashi, Albanskovlaška
simbioza u svetlu onomastike, Onomastica Iugoslavica 10 (1982), 49.
133 A. D. Xenopol, Teoria lui Roesler. Studii asupra stăruinţei românilor în Dacia
Traiană, Bucureşti, 1998, 75, 8283.
134 Anonymus Bele regis notarius, Gesta Hungarorum, IX, ed. G. Popa-Lisseanu,
Bucureşti, 1934, 32; Analizu veznika ac vidi u S. Brezeanu, „Români” şi „Blachi” la
Anonymus. Istorie şi ideologie politică, Revista de istorie, XXXIV (1981), 7,
13131340.
135 N. Choniates, op. cit., 368 :
.
136 Gyula Moravcsik, Byzantinoturcica, II, 207208.
137 Ph. Malingoudis, Die Entstehung des 2. bulgarischen States, u : Byzantina,
XII, 1980, 94100.