Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

210 Slavoljub Gacović
No, vratimo se još jednom navodima Jovana Đokiša, Tihomira
Stanojeviša i Antonija Laziša. Đokiš nalazi da su „Jedan od glavnih
uzroka povlašavanja srpskog ţivlja, ... seobe iz svoje postojbine preko
Save i Dunava, koje su nastupile posle ratova… Tada je narod begao
… napuštajući svoju kuću i grobove svojih predaka.” Dakle, uzroci
asimilacije ili povlašavanja srpskog ţivlja, po mišljenju Đokiša, mogu
biti i same seobe, pa se pitam, zar se Vlasi/Rumuni nisu nalazili u
vrtlogu seoba kao i Srbi, i kako se oni u Đokiševom radu nikad ne
posrbljuju ili se moţda i oni posrbljuju kada se kao male grupe naŤu u
velikom mnoštvu srpskog ţivlja, ali se o tome ne sme govoriti. Đokiš
još istiţe da su „U tako napuštenim selima nagrnuli ... Vlasi, koji su
u toku vremena blagodareši svojoj rasnoj osobini zaostalu manjinu
srpsku lako povlašili.” 720 Ovde je Đokišu promaklo priznanje da se u
napuštenim selima zaostala srpska manjina lako utapa u Vlahe koji su
nagrnuli u velikom mnoštvu, što je prihvatljivo, ali zar se to isto ne
dogaŤa Vlasima kada se kao manjina naseljavaju u selima sa
vešinskim srpskim stanovništvom ili kada se u napuštenim vlaškim
selima zaostala rumunska (vlaška) manjina lako utapa u Srbe koji su
nagrnuli u velikom mnoštvu krajem XVII veka.
Sledeši primer prizešivanja u vlašku kušu koji navodi Đokiš
ukazuje na to da se na pojedinaţnim primerima gradi teorija o
sveopštem povlašavanju srpskog stanovništva, što je metodološki
neispravno, pa samim tim i neprihvatljivo. Dakle, „Neki Milisav
Pavloviš seljak, rodom iz srpskog sela Štubika okruga krajinskog
ţenio se – kaţe Đokiš – iz jedne vlaške kuće. Uzimajući Vlahinju za
ţenu, on je morao da pristane na to, da se odrekne svoga starog
familijarnog prezimena i da primi prezime svoje mlade, t.j. prezime
dotične vlaške familije, iz koje on devojku sebi za ţenu uzima. A to
novo prezime glasilo je: ’Ungurjanin’ – što znaţi: doseljenik iz
Ugarske, Rumun ili Srbin. I naravno Milisav je svoje staro
pradedovsko srpsko familijarno prezime Pavloviš napustio i primio
prezime svoje neveste ’Ungurjanin’.” 721 To je deklarativan primer
pojedinaţnog povlašavanja. Pored svih nemoguših uzroka koje Đokiš
navodi sa ciljem formiranja što nepovoljnijeg mišljenja o Rumunima
720 Jovan Đokiš, op. cit., 288.
721 Jovan Đokiš, op. cit., 358.