Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

146 Slavoljub Gacović
stanovništva. U nju spadaju sela: Sige, Bliznak i Milanovo (Magudica)
u jugozapadnom delu kotline. Treća grupa vlaških naselja u Homolju
je najmanja i nju ĉine samo dva sela: Osanica i Breznica, koja leţe u
severozapadnom delu. Vlaškog stanovništva ima u Homolju još u
Krepoljinu i Ţagubici, gde su naseljeni u zasebnim krajevima i čine
manjine, dok je u ostalim selima stanovništvo srpsko.” 514
Kao „vlaška naselja bila su zapisana: Mustapić, Češljeva Bara,
Voluja, Topolovik, Ram, Melnica, Ranovac i Ţdrelo, gde su ţiveli
’komorski Vlasi‘, osim onih u Ţdrelu koji su bili zapisani kao
’vojnici‘. Postojala su mešovita srpsko-vlaška sela, od kojih su
popisana: Zelenike, Mišljenovci, Srednjevo, Kličevac, Kaljište, Kusići,
Voluja, Zatonje, Kiseljevo, u kojima su se opet izdvajali i Vlasi i Srbi
na ’vojniĉki i komorski red‘, što svakako upućuje na to da su
naseljavani za vreme austrijske vladavine, kao stanovništvo sa vojnom
obavezom.” 515 Ako je takav zakljuĉak Vidosava Stojanĉević donela na
osnovu arhivskih dokumenata, na osnovu ĉega je Tihomir ĐorĊević
utvrdio da je rumunsko stanovništvo sela Ranovca nekada bilo
srpsko? Nebojša Đokić u svom radu u vezi s etniĉkim poreklom
stanovništva Ranovca kaţe sledeće: „Gotovo sva srpska sela se
pominju 1718. godine, ali oba vlaška sela Melnica i Rahanovac tj.
Ranovac ne. Dakle ĉak i u okolini manastira Vitovnice Vlasi su došli
posle 1718. godine”. 516 Nebojša Đokić na ovom mestu ne koristi
ĐorĊevićevu teoriju po kojoj u Ranovcu ţive rumunizovani Srbi.
Prema Tihomiru ĐorĊeviću (15) naseljavanje Rumuna poĉinje
od druge polovine XVII veka. Ilija Pĉelar piše da su se Rumuni
krajinskog okruga doselili „nešto pre sto i pedeset godina”, pa se s
obzirom na vreme kada piše to slaţe sa prethodnom ĐorĊevićevom
konstatacijom. U nastavku kaţe da su se Rumuni doselili „nešto i u
ovom stoletiju”, tj. tokom XIX veka i nastavlja da je „pre 1833.
godine, dakle pre osloboĎenja Krajine, Crne Reke i Timoka, bilo ...
514 Antonije Lazić, Etničke promene u Homolju i Zviţdu, Glasnik Geografskog
društva, sv. XXIV, Beograd 1938, 85.
515 Vidosava Stojanĉević, op. cit., 2003, 207208.
516 G. Vitković, Izveštaj napisao Maksim Radković eksarh beogradskog mitropolita,
Glasnik SUD 56, Beograd, 1884, 153–154; Nebojša Đokić, op. cit., 118.