Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 273
jugoistoţne Srbije koje i danas koristi tri do ţetiri padeţa sa dosta
romanskih i ţisto rumunskih reţi prilagoŤenih srpskom jeziku.
U radu Ljubice S. Jankoviš pod naslovom Narodne igre u
Homolju ţitamo da „A. Spajiš iznosi i to da su ovaj običaj (Priveg – S.
G.) u Istoţnoj Srbiji vlasti zabranjivale čistim Srbima, i da je ostao
samo kod Srbovlaha,” naglašavajuši da se „U Krepoljinu … obiţaj
odrţao i kod Srba i kod Vlaha.” 914
Ovde se vidi kako su se srpske vlasti dovijale na svakojake
naţine da zabrane makar i ostatke rumunske (vlaške) tradicionalne
kulture koja je bila na putu potpunog nestajanja meŤu uveliko
posrbljenim i asimilovanim Rumunima (Vlasima), koji se u
navedenom tekstu veš zovu ţistim Srbima, kao i to da je obiţaj priveg
ostao samo meŤu onima koji se nalaze na po puta svog asimilacionog
procesa koji traje i danas.
Priveg se i pored zabrane odrţao u Krepoljinu i meŤu Srbima i
meŤu Vlasima, kaţe Ljubica Jankoviš, a ja bih dodao da se odrţao i
meŤu „srpskim” i meŤu „vlaškim” Jelinima u Krepoljinu i okolnim
selima (romansko stanovništvo pod jakim uticajem jelinske kulture,
koje se vremenom delimiţno posrbilo). 915 Da bi pokazala da zabrana
srpskih vlasti nije urodila plodom, Ljubica na sledešoj strani svoga
rada donosi sledeši podatak: „O Velikim pokladama se loţe velike
vatre, kod Vlaha jedna, kod Srba više njih, oko kojih se igra.” 916
Vidimo da se asimilanti na prethodnim stranicama u delima
pojedinih srpskih autora nazivaju Srbo-Vlasi (Srbovlasi), što pomalo
podseša na pogrdne nazive Bulgaralbanitoblahos i Serbalbanitobulgaroblahos
koji po mišljenju vizantijskog autora Jovan Katrar
(Iohannes Katrares) iz XIV veka predstavljaju miksovarvare
Vizantijskog carstva prema kojima su Grci oduvek imali averziju. 917
914 Ljubica S. Jankoviš, Narodne igre u Homolju, u: Etnologija, Ţasopis
Etnološkog društva u Skoplju, god. 1, sv. 2, Skoplje 1940, 113.
915 Slavoljub Gacoviš, The term of the ethnos Greeks as an identifier of the Vlach
ethnos in the Balkans, u: Македонски фолклор = Macedonian folklore, br. 61,
Скопје, Институт за фолклор „Марко Цепенков” = Institute of folklore „Marko
Cepenkov”, 2002, 511.
916 Ljubica S. Jankoviš, Narodne igre u Homolju, u: Etnologija, Ţasopis
Etnološkog društva u Skoplju, god. 1, sv. 2, Skoplje 1940, 114.
917 Dj. Sp. Radojiţiš, „Bulgaralbanitoblahos” et „Serbalbanitobulgaroblahos”,
Romanoslavica, 13 (1966), 7779.