Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

66 Slavoljub Gacović
Ulak” iz Oguzname, prve turske hronike koja izveštava o dogaŤajima
iz perioda od VII veka do 1035. godine, a pisana je pribliţno
10351040. godine. 180 Autor hronike pominje „zemlje Urus (ruske)”,
Ulak (rumunske), Matcear (maŤarske) i Basqurd (baškurdske),
smeštene u istoţnoj Evropi, sa kojima su Kumani (Kipceak)
ratovali. 181 Kumani su sa MaŤarima u Panoniji mogli ratovati tek
nakon svog doseljenja u istoţnu Evropu, dakle u prvoj polovini XI
veka. TakoŤe, etnonim Ulak je naziv pod kojim se podrazumeva
podunavski rumunitet u orijentalnim izvorima potonjih vekova.
Naveo bih i Nestorovu hroniku iz XII veka, nazvanu i Ruski
anali, gde je rumunsko stanovništvo spomenuto pod imenom Volohi.
Pominju se, po mišljenju rumunskih istoriţara, u vreme kada su pali
pod upravom Ugara severno od Dunava. MeŤutim A. Loma u radu
Podunavska prapostojbina Slovena: legenda ili istorijska realnost(?)
iznosi tezu da su Volohi Nestorove hronike zapravo crkveni prelati
papske kurije. 182
Pomen Vlaha nalazi se i u hronici Jovana Kinama (Ioan
Kinnamos) koja je napisana u zadnje dve decenije XII veka. Tiţe se
jednog dogaŤaja vezanog za ekspediciju vizantijskog (romanijskog)
generala Leona Vataca (Vatatzes) protivu Ugara severno od Dunava u
ţijim se trupama nalazilo „mnoštvo Vlaha” (
), 183 koji su imali veliki znaţaj u romanijskoj (vizantijskoj)
vojsci. Vlahe iz Leonove vizantijske vojske su pojedini rumunski
istraţivaţi smatrali Rumunima severno od Dunava, meŤutim, kontekst
u kojem su oni spomenuti ne dopušta ovakvu mogušnost, pa se, prema
tome, oni imaju smatrati Rumunima juţno od Dunava. 184
180 Mehmet Ali Ekrem, O mențiune inedită despre români din secolul al IX-lea în
„Oguzname” – cea mai veche cronică turcă, u: SCIVA 31 (1980), nr. 2, 287294.
181 Mehmet Ali Ekrem, op. cit., 289290.
182 A. Loma, Podunavska prapostojbina Slovena: legenda ili istorijska realnost?
(осврт на књигу: О. Н. Трубачев, Этногенез и культура древнейших Славян.
Лингвистические исследования, Москва 1991), u: Јужнословенски филолог 49:
187–220.
183 Ioan Kinnamos, Epitome, ed. Bonn., 260; F.H.D.R., III, 238.
184 P. Ș. Năsturel, Valaques, Coumans et Byzantins sous le règne de Manuel
Comnène, u: Byzantina I (1969), 177180.