Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 239
posrbljavalo stanovništvo u naseljima u kojima su Srbi bili u
vešini.” 799 Zašto taj parametar nije mogao biti isti i u porumunjavanju
stanovništva u naseljima u kojima su Rumuni bili u vešini, takoŤe ne
znamo. Jovanovišu, meŤutim, nije promaklo da iznese nešto što
posredno govori da brakovi Srba s Vlahinjama nisu lepo prihvatani u
narodu, jer „Nazivom ’katiri’ označavaju Srbe koji su od oca Srbina a
od majke ’Vlahinje’”, 800 a katir (catîr) 801 na rumunskom oznaţava
mazgova (mazgu) koji se raŤa ukrštanjem magarca (Srbina) i kobile
(Vlahinje). Kada Jovanoviš kaţe da su se „U ’Vlahe’, odnosno u Srbe,
obiţno ... brzo pretapali doseljeni pojedinci ili mali rodovi.”, 802 on
nam dakako otkriva da se manjina, bilo srpska bilo rumunska (vlaška)
mogla jedino u srpsku ili rumunsku (vlašku) vešinu pretapati, što je sa
stanovišta prirodne asimilacije sasvim prihvatljivo. U svojim
razmatranjima o stanovništvu Resave Miroslav Draškiš i Nikola
Panteliš su, na osnovu podataka koje je posredno pruţio Stanoje
Mijatoviš, naveli „niz primera o etniţkom mešanju srpskog i vlaškog
stanovništva”. 803
Najpre su predstavili pojedinaţne primere o posrbljavanju
Rumuna (Vlaha): „U selu Brestovu porodica Kumriša ili Kumbriša
bila je vlaška, ali je potpuno posrbljena. U Brestovo su se doselili iz
Subotice u 19. veku. Sa porodicom Kumriša u Subotici, koji su Vlasi,
799 Kosta Jovanoviš, op. cit., 1867, 116117.
800 Kosta Jovanoviš, op. cit., 1867, 116117.
801 Pojam catâr m. „mazgov” u rumunskom jeziku oznaţava porod koji nastaje
ukrštanjem magarca i kobile (rum. Pe ·apă o duc la magar¸ ș-atunča să nașće catâr =
Kobilu vode kod magarca i tada se rodi mazga ili mazgov. Kazivaţ je moj otac Petar
Gacoviš, rodom iz Šipikova, opština Zajeţar). U tekstu Koste Jovanoviša pogrdni
naziv za sina catâr „mazgov” nastao ukrštanjem Srbina i Vlahinje posredno ukazuje
na to da je otac Srbin poistovešen s magarcem, a majka Vlahinja poistovešena s
kobilom. Naziv catâr posredno ukazuje na to da su brakovi izmeŤu Srba i Vlahinja
bili neprihvatljivi. To još ukazuje da je takvih brakova bilo, ali svakako neznatno, jer
da ih je bilo masovno, ne bi imalo smisla nazivati pogrdnim imenom, recimo, svako
drugo dete u selu. I danas nisu uobiţajeni brakovi izmeŤu Srba i Vlaha, osim ako su
fakultetski obrazovani ili ne ţive u seoskoj sredini. Vlah ili Vlahinja u srpskom selu,
kao i Srbin ili Srpkinja u vlaškom selu obiţno sluţe za sprdnju zbog govora koji, bilo
srpski bilo rumunski, nikad ne uspeju pravilno savladati.
802 Kosta Jovanoviš, op. cit., 1867, 116117.
803 Miroslav Draškiš, Nikola Panteliš, Razmatranja o stanovništvu Resave,
Glasnik Etnografskog muzeja, 2829 (19651966), 26.