Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 225
pa i misu drţe na vlaškom jeziku”. 759 Trebalo bi, dakle, da popovi
Rumune (Vlahe) krštavaju, venţavaju, opela da im pevaju i misu drţe
na srpskom jeziku pa da ih i na taj naţin brţe i bolje „vrate” srpstvu,
odnosno posrbljuju i asimiluju. On izgleda nije dovoljno upušen u sve
ono što je crkva preduzela u vezi s posrbljavanjem Rumuna (Vlaha) pa
zato tako i govori. Što se tiţe plašanja sveštenika, rekao bih da je
pored srpskog naroda sveštenike zasigurno plašao i rumunski (vlaški)
narod u istoţnoj Srbiji pa je i oţekivano da im se sluţba boţja obavlja
na maternjem rumunskom jeziku. Za Radivojeviša je „stidno da se
srpski učitelji sa srpskim narodom vlaški sporazumevaju i da se u
srpskim opštinskim sudnicama na vlaškom jeziku sudi?” 760 On bez
uvijanja Rumune (Vlahe) smatra Srbima i nijednog trenutka ne
pomišlja da to moţda doista i jesu Rumuni (Vlasi), koji ni reţ srpskog
jezika ne znaju. Zašto je inaţe u školama uveden pripravni razred
godinu dana pre poţeka škole nego da se Vlašţiši pripreme za bukvar
i nastavu na srpskom jeziku u prvom razredu, što še valjda doprineti
njihovoj još brţoj asimilaciji. „Jednom za svagda treba odluţiti – kaţe
Radivojeviš – da se u te krajeve ne šalju činovnici, sveštenici i učitelji,
koji su u njima roĎeni i koji su u mogućnosti da sa narodom vlaški
govore...”, 761 odnosno, treba raditi na tome da se Rumuni (Vlasi)
putem administracije, tj. uz pomoš ţinovnika, sveštenika i uţitelja što
pre, tim bolje za njih, posrbe i asimiluju.
Na isti naţin razmišlja i Tihomir Stanojeviš kada kaţe:
„Povlašavanje” srpskih rodova na tlu Krajine je teklo neprekidno i
uporedo sa mešanjem vlaškog i srpskog stanovništva”. Donekle
razumem da su se u rumunskoj sredini Srbi u pojedinaţnim
sluţajevima, svakako ne masovno, rumunizovali, ali da ih Rumuni
masovno „povlašuju” u srpskoj sredini, to ne razumem, jer niko ne
daje ozbiljna argumentovana objašnjenja, osim ukoliko prihvatim
stereotip da jedna Vlahinja udajom moţe povlašiti celo selo, a moţda i
dva-tri. Stanojeviš vidi problem u crkvi: „Kako je za obe grupe
759 T. Radivojeviš, (1927) 103, 104. preuzeto iz knjige: Jordan J. Pavloviš, (2013)
61.
760 T. Radivojeviš, (1927) 103, 104. preuzeto iz knjige: Jordan J. Pavloviš, (2013)
61.
761 T. Radivojeviš, (1927) 103, 104. preuzeto iz knjige: Jordan J. Pavloviš, (2013)
61.