Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 233
rumunskom u vlaškim selima istoţne Srbije zamenjeni knjigama na
srpskom ili, bolje reţeno, na crkvenoslovenskom. Koju godinu-dve
pre toga bila je formirana Kraljevina Rumunija spajanjem Vlaške i
Moldavije. Tada se krenulo sa izbacivanjem slovenizama iz
rumunskog jezika i unošenjem novih reţi u vokabular saţinjenih na
latinskoj i francuskoj osnovi, pa su, u strahu od delovanja rumunskih
vlasti meŤu Rumunima (Vlasima) istoţne Srbije, srpske vlasti krenule
frontalno u sveopštu i u svakom segmentu društva prisutnu srbizaciju.
Uostalom, u selu Dţanjevu (Dušanovac od 1890) ţive Rumuni
(Vlasi), pa je sasvim oţekivano da protojerej Mihailo Markoviš u
njemu zatekne „vlaškog popa”, a bilo bi valjda normalno da im doŤe i
uţitelj koji bi Vlašţad uţio maternjem rumunskom jeziku, a ne
protojerej Mihailo koji še nastavu drţati samo na srpskom jeziku,
ţime se uveliko sprovode srbizacija i asimilacija putem škole. Pored
toga, treba reši da je bilo i rukopoloţenih sveštenika srpskog porekla u
selima s rumunskim (vlaškim) ţivljem još od 1804. pa nadalje u
vreme Vidinske mitropolije, što se moţe videti u Popisu Timoţke
episkopije iz 1836. godine sprovedenom nakon što je Vaseljenska
patrijaršija priznala novo stanje posle pripajanja podruţja Šest nahija
Kneţevini Srbiji i stvaranja nove pomenute episkopije. 780
Porumunjavanje. U nastavku šu doslovce navesti pojedina
mesta iz radova Antonija Laziša gde govori o „porumunjavanju”
srpskog ţivlja meŤu vlaškim doseljenicima, a ne o povlašavanju, ali
svejedno ti primeri potvrŤuju moju tezu o asimilaciji pojedinaca ili
pojedinih porodica najţešše sa Kosova (sic!) u vlaškim/rumunskim
selima na prostoru istoţne Srbije koji uzgred, pored Srba, mogu biti i
Vlasi (Aromuni) koji su zadrţali svoj romanski identitet ili su to
moţda oni Vlasi (Aromuni) sa Kosova koji su tokom vekova manje ili
više podlegli posrbljavanju i asimilaciji pa kao takvi dolaze na prostor
istoţne Srbije. Citati še biti navedeni bez mojih komentara.
„Predak Kalušanja... doselio se iz sela Ristovca kod Vranje, a
preci Ljiskonja, VlaŤijonja i Kaprijonja... pobegli su od Turaka iz
Vlasotinca. I ove poslednje familije smatrane su kao rumunske u selu
780 Nedeljko Radosavljeviš, Popis Timočke episkopije iz 1836, u: Mešovita graŤa
(Miscellanea), Nova serija, knj. XXVIII (2007), 3160; Nedeljko Radosavljeviš,
Timočka episkopija po popisu iz 1836, u: Istorijski ţasopis, knj. LII (2006), 257272.