Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

204 Slavoljub Gacović
dovršenoj asimilaciji romanskih Vlaha je što se tiţe hronologije
neprihvatljivo, jer je asimilacija bila završena nekoliko vekova
kasnije. Naime, Mikiš na osnovu svojih antropoloških prouţavanja
kaţe da na prostorima od Alpa do reke Mati u Albaniji nije bilo
mešanja starosedelaţkog dinarskog stanovništva sa novopridošlim
Slovenima „sve do 12, 13. veka” i da „do znaţajnih populacionih
mešanja dolazi tek sa osmanlijskom okupacijom”, 694 tj. mešanja
domašeg romanskog stanovništva sa slovenskim pridošlicama poţela
su tek nakon XIIXIII, tj. u XIV veku, da bi se intenzivirala tek tokom
XV veka dolaskom Turaka. Samim tim, asimilacija romanskih Vlaha
nije mogla biti dovršena poţetkom XIV veka, kako veli Franjo Raţki,
veš se mora pomeriti nekoliko vekova kasnije. Recimo, „u kotorskim
izvorima XIVXVI veka, po istraţivanjima Kovijaniša, naziv Vlah
ima etniţko znaţenje jer se uvek piše velikim slovom (Nos Vlaci, cum
Vlachis, dictorum Vlacorum), kao i etniţki nazivi Turci (Quod si
Turci) ili Sloven – Sciavo (capo Thomasio Schiavo).” 695 Kulišiš
navodi i mišljenje Alberta Fortisa 696 i Ivana Lovriša, 697 koji kaţu da
„krajem XVIII veka cetinske Vlahe smatraju Slovenima”, a potom
donosi i mišljenje Skoka, koji kaţe da od „cetinskih Vlaha, koji se
spominju u izvorima, nijedan ne nosi rumunsko ime i iz toga
zakljuţuje da su ovi Vlasi već sasvim poslovenjeni.” 698 Na drugom
mestu Kulišiš kaţe: „Skok primešuje da i od Vlaha Cetinske krajine,
koji se spominju u izvorima, ni jedan ne nosi rumunsko ime, pa iz
toga zakljuţuje da su ovi Vlasi veš sasvim poslovenjeni, 699 iako to po
694 Ivan Muţiš, Vlasi u starijoj hrvatskoj historiografiji, Split, Muzej hrvatskih
arheoloških spomenika, 2010, 240, nap. 536.
695 R. Kovijaniš, Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima
(XIVXVI vijek), I, Cetinje, 1963, 189; Ibid, Pomeni crnogorskih lemena, II, Titograd,
1974, 60.
696 Glasnik zemaljskog muzeja u Sarajevu, Nova serija, sv. XIII (1958),
Etnologija, 7797.
697 Ivan Lovriš, Bilješke o putu po Dalmaciji opata Alberta Fortisa, Zagreb 1948.
698 Špiro Kulišiţ, O nekim problemima etničkog razvitka našeg dinarskog
stanovništva i njihovih odnosa sa balkanskim starincima, Godišnjak, knj. V, Centar za
balkanološka ispitivanja, knj. 3, Sarajevo, Akademija nauka i umjetnosti Bosne i
Hercegovine, 1967, 204205.
699 Petar Skok, Iz rumunske literature o balkanskim Vlasima, Glasnik Skopskog
nauţnog društva, Skoplje, 1928, III, 294; Iz jednog drugog izlaganja Petra Skoka