Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

242 Slavoljub Gacović
kompaktna vlaška i 16 kompaktnih srpskih sela”). 809 Da Srbi teško
gube etniţke odlike srpstva, jezik, kulturu i pravoslavnu veru i nakon
bezmalo 500 godina u tuŤem svetu druge vere, kulture i jezika, moţe
nam posvedoţiti Boško Desnica o iseljenim Srbima u Istri: „Srbi
presaŤeni u Istru, iako odseţeni od tela svog naroda i ostavljeni sami
sebi, bez potpore i oslona, ipak su odoleli svim iskušenjima i odrţali
se sve do danas, savršeno svesni u svojim oazama, koje predstavljaju
naša najmanja, ali najdostojnija paţnje etniţka ostrva.” 810 Oni su, piše
Desnica, naseljeni u Istri prvi put 1657. i drugi put 1671. godine u
mestu Peroj i Pulj, mada Gligor Stanojeviš i Jorjo Tadiš u svojoj
knjizi govore o naseljavanju Srba u Istri 1538. i 1539. godine, takoŤe
pod mletaţkim nazorom. 811
Završio bih ovo potpoglavlje tekstom Antonija Laziša koji daje
najbolji opis onoga što se u stvarnosti jedino i doista moglo dogoditi:
„Ukrštavanja su se zbivala naroţito izmeŤu vlaškog i srpskog
stanovništva, te su se jedni pretapali u Srbe a drugi u Vlahe… Vlaški
doseljenici bili su mnogobrojniji, pa ipak su oni podlegli uticaju
srpskog ţivlja vrlo brzo i lako se pretapali u Srbe… Danas vlaško
stanovništvo ovog kraja govori nekom mešavinom srpsko-rumunskog
jezika, koji je pravom Rumunu teško razumljiv”, 812 što ukazuje na
asimilaciju Rumuna (Vlaha) istoţne Srbije i posrbljavanje rumunskog
jezika koji predstavlja jedan od stoţera njihovog etniţkog obeleţja u
borbi za oţuvanje rumunskog (vlaškog) etniţkog i nacionalnog
identiteta.
Posrbljavanje. Davne 1959. godine, samo dve godine pre
popisa 1961. godine, na kojem je popisano svega 1368 Vlaha, Sima
Širkoviš u knjiţici Srednjovekovna srpska drţava objavljuje izabrane
darovnice i hrisovulje srpskih vladara u kojima se pominju
srednjovekovni Vlasi i njihovi zakoni. On u tom radu iznosi, rekao
809 Miroslav Draškiš, Narodna kultura uţe Srbije u svetlosti etničkog mešanja
poromanizovanog (vlaškog) i slovenskog stanovništva, Radovi XI savetovanja
etnologa Jugoslavije, Zenica, Muzej grada Zenice, 1970, 88.
810 Boško Desnica, Stojan Janković i uskočka Dalmacija : Izabrani radovi,
priredio SrŤan Volareviš, Beograd, SKZ, 1991, 11.
811 Gligor Stanojeviš, Jorjo Tadiš, Jugoslovenske zemlje u mletačko-turskim
ratovima XVIXVIII vijeka, Beograd, Istorijski institut, 1970, 62, 63.
812 Antonije Laziš, Naseljavanje, 1939, 3334.