Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 243
bih, ne samo svoje mišljenje veš i mišljenje srpske historiografije koja
se do danas ni u ţemu nije promenila. Tako on o Vlasima kaţe
sledeše: „Vlasima su prvobitno nazivani ostaci romanizovanih
starosedelaca Balkanskog poluostrva. U toku vekova oni su se stopili
sa slovenskim stanovništvom i izgubili svoje posebno etniţko
obeleţje. Ime vlaha tada se prenelo na sve stoţare, bez obzira na
etniţko poreklo i karakter...” 813 Zatim predstavlja zakon Vlaha iz
Svetostefanske hrisovulje, u kojoj piše da Vlasi „nemaju veliki
desetak veš mali. Da daju svake godine od 50 ovaca jednu ovcu s
jagnjetom i jednu jalovu... Oni koji imaju sela da kose seno ... i da
donose godišnje jedan tovar ţita i drugi tovar vina...” 814 Zatim
prikazuje zakon Vlaha iz ArhanŤelovske hrisovulje, u kojoj piše da
Vlasi treba „da daju jednu ovcu s jagnjetom i jednu jalovu... gradove
da popravljaju i jagnjila da grade...” 815
Dakle, Vlasi su se „stopili sa slovenskim stanovništvom”, tj.
poslovenili su se, a to je suprotno od onoga o ţemu pišu mnogi srpski
autori, da su Srbe Rumuni (Vlasi) povlašavali. Doduše, prireŤivaţ
Sima Širkoviš je oţigledno zapao u neposrednu kontradikciju kada je
ustanovio da su se Vlasi tokom vekova stopili sa slovenskim
stanovništvom i izgubili svoje etniţko obeleţje, jer u nastavku piše da
se njihovo ime prenelo na sve stoţare, bez obzira na njihovo etniţko
poreklo i karakter. Znaţi li to da se meŤu stoţarima koji se samo
nazivaju vlasi nalaze Srbi, Bugari, Albanci i drugi etnosi? Zašto se
onda u izvorima Vlasi pominju s velikim poţetnim slovom, kao i
Bugari, Srbi i Arbanasi, koji su se takoŤe bavili stoţarstvom ali se
pritom ne nazivaju Vlasi? Na kraju krajeva, zašto bi Vlasi izgubili
etniţku kategoriju kada se meŤu njima sada nalaze kao stoţari svi
narodi Balkana? Uostalom, zar te stoţare koji su poreklom
miksovarvari vizantijski izvori ne nazivaju Serb-albanito-bulgaro-
813 Srednjovekovna srpska drţava : Izabrani izvori, priredio Sima M. Širkoviš,
Zagreb, Školska knjiga, 1959, 24.
814 Srednjovekovna srpska drţava : Izabrani izvori, priredio Sima M. Širkoviš,
Zagreb, Školska knjiga, 1959, 25. Zakon Vlaha iz Svetostefanske hrisovulje
(13131318).
815 Srednjovekovna srpska drţava : Izabrani izvori, priredio Sima M. Širkoviš,
Zagreb, Školska knjiga, 1959, 25. Zakon Vlaha iz ArhanŤelovske hrisovulje (1348).