Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

154 Slavoljub Gacović
tome: „... po Barjaktarovišu (1973), svedoţe mnogi elementi iz
tradicionalne narodne kulture (slava, vez identičan onom na Kosovu,
istorijska srpska tradicija o Kosovu, kosovskim junacima, M.
Kraljeviću, M. Obiiliću, knezu Lazaru i drugom) koje grupa – kojoj je
to strano – ne bi lako usvojila.” 535 Sasvim je razumljivo da je vlaško
(arumunsko) bilingvalno stanovništvo dobro poznavalo srpsku
istorijsku tradiciju jer je ţivelo u sastavu srednjovekovne Srbije do
njene propasti, a onda je, ukoliko veš nije emigriralo ka crnogorskim
brdima i Hercegovini, pod turskom vlaššu deportovano za potrebe
formiranja krajina, a sve u cilju novih osvajanja ugarskih i rumunskih
zemalja.
Nakon iznetih stavova Petra Vlahoviša o navodno povlašenim
Srbima-povratnicima iz Banata na prostor istoţne Srbije u XV veku,
iznešemo stavove Tihomira Stanojeviša koji kaţe da „masa
rumunskog stanovništva napušta Vlašku i prelazi Dunav, da bi upravo
naselila opustela mesta na desnoj obali Dunava, u prvom redu u
Negotinskoj krajini. Turci nisu energiţno spreţavali preseljavanja
rumunskih porodica na područje Vidinskog sandţaka, jer im je ono
bilo dobrodošlo posle iseljavanja stanovništva na sever i severozapad
– u Vlašku i Banat. Tako je došlo krajem XVI veka do prvog vešeg
mešanja prepolovljenog krajinskog stanovništva sa novim rumunskim
iz Svetostefanske hrisovulje 13131318. godine, Onomastica Iugoslavica VII, 1977,
što posredno govori o migraciji Vlaha sa juga krajem XIV i poţetkom XV veka na
prostoru Vidinskog sandţaka). Tu su još ojkonimi Zarvince = katun Vlaha Zarvince
(1381), Dragilovce = katun Vlaha Dragoljevci (1330), Sremljan = katun Vlaha
Sremljana (1330), Tudorča = katun Vlaha Tudoričevci (1330), Huhurovice = cathone
Radoslavi Hurovich (1404) spomenut u okolini Dubrovnika, Ipsoder = katun Vlaha
Psoderci (katounâ Vlahâ imenemâ Psoder’ci) u okolini Vranja, itd. (St. Novakoviš,
Zakonski spomenici, 415: A se vlasi P’soder’ci: Ra~änâ, Hranica, Romanâ…). Zatim,
naselja koja se pominju u srpskim poveljama XIV veka u okolini Prištine, Glogovice,
Kamenice i drugde nalazimo sredinom XV veka u Vidinskom sandţaku. Tako je
Čučulaga na Kosovu pomenuta verovatno kao Gornje i Donje Čučule, danas selo
Ţiţil u bugarskom Zagorju, Magura pomenuta kao Megurice u ataru sela Radujevca
kod Negotina, Makreš kao selo Makreš blizu Vidina, Šarban kao Šarban kod
Sokobanje, Kopilig kao Kopilovce u ataru današnjeg sela Kopilovci kod Vidina,
Kračor kod Đakovice je verovatno Kračulovce u nahiji Timok, itd.” (S. Gacoviš,
Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji Vidinskog sandţaka XV i XVI veka,
Zajeţar, 1997, XXVXXVI, XXIXXXX).
535 Petar Vlahoviš, op. cit. (1993), 49.