Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

138 Slavoljub Gacović
migracije rumunskog i srpskog stanovništva. Doseljavanja je najviše
bilo u Smederevskom, Vidinskom i Nikopoljskom sandţaku, a
nastavila su se i tokom XIX veka na prostoru Kneţevine Srbije,
posebno u vreme vladavine kneza Miloša Obrenovića.
Prema mišljenju Đokića, u jesen 1790. silan svet se iz „okruga
poţarevačkog iselio u Austriju i tada su u okrugu mnoga sela ostala
pusta… Ove mnogobrojne seobe ĉinile su na austrijskog generala
takav utisak, kao da će ‘srpski narod ako ne sav, a ono veći njegov deo
napustiti svoju otadţbinu Srbiju i preseliti se u ovamošnje krajeve’...
Od znaĉaja je, da je veliki broj našega naroda tada ostao na zemljištu
Rumunije... Kao i uvek tako i sada Vlasi iz Vlaške, Banata i Erdelja
iskoristiše i ovu za njih zgodnu priliku, u koju srpski narod u Srbiji
beše zapao i u znatnom broju naseliše napuštene krajeve s.i. Srbije,
naročito Krajinski krug u kome se mnoga srpska sela u toku vremena
povlašiše.” 493 Ovde Đokić ponavlja ono što je rekao na prethodnim
stranama o povlašavanju napuštenih srpskih sela. Na drugom mestu
svoje knjige Đokić ponavlja da „Rumuni iz Vlaške … s radošću
primiše glase, da je silna i plodna zemlja sa divnim šumovitim
planinama u severo istočnoj Srbiji pusta ostala. Na te napuštene
krajeve … nagrnuše Rumuni…” 494 Po Dragoljubu Pavloviću iseljenika
je moglo biti do 100.000 duša. 495 Dakle, veliki broj Srba je iselivši se
„ostao na zemljištu Rumunije” i to Đokiću nije smetalo, ali kada
Rumuni „u znatnom broju naseliše napuštene krajeve s.i. Srbije” i
mnoga srpska sela koja su ostala pusta pritom povlašiše, e to se
Rumunima ili Vlasima ne moţe oprostiti.
U isto vreme, po mišljenju Vidosave Stojanĉević, „Vlasi iz
naselja tzv. ‘vlaško-ilirske regimente’ na levoj obali Đerdapa, jednim
delom su se povukli sa Turcima u Srbiju. Po završetku rata izgleda da
su oni u većem broju prebegavali iz Austrije (Banata) u Tursku
(Srbiju), uglavnom da bi izbegli vojniĉku sluţbu u austrijskoj vojnoj
granici, naroĉito otkako je 1790-tih godina Austrija bila uvuĉena u
Napoleonove ratove. Ti vlaški emigranti, uglavnom izbeglice iz
jugoistoĉnog Banata (pod austrijskom vlašću od 1718), a naroĉito oni
493 Jovan Đokić, op. cit.,193, 194. Prema Dragoljubu Pavloviću iseljenika moglo
je biti do 100.000 duša.
494 Jovan Đokić, op. cit., 336.
495 Jovan Đokić, op. cit., 193, 194.