Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 209
podruţju istoţne Srbije i u susednim oblastima, severno i juţno od
Dunava od IX/X veka pa nadalje, o ţemu ovde pišem u sledešim
poglavljima: O poreklu i postojbini Rumuna (Vlaha) i Da li je
maternji jezik Rumuna (Vlaha) istočne Srbije vlaški jezik.
Vujadinoviševo naseljavanje Vlaha „u novije doba” moţe
predstavljati samo jednu etapu ţestih migracionih kretanja rumunskog
(vlaškog) stanovništva sa prostora današnje Rumunije tokom XVIII ili
XIX veka, ali to nipošto ne iskljuţuje kontinuitet Rumuna (Vlaha) na
podruţju Poreţa.
Prostor sa kojeg su se Vlasi doselili je Vlaška („Carani”), i
istočni Banat („Ungurjani”), kako navodi Vujadinoviš, pa je
„malobrojno srpsko stanovništvo brzo ... primilo vlaški jezik i
povlašilo se (a) lokalana tradicija vezana ... za dogaĎaje i ličnosti su
716
iz srpske istorije”. Brzo pretapanje malobrojnog srpskog
stanovništva u vešinsko rumunsko (vlaško) stanovništvo o kojem
govori Vujadinoviš jeste prihvatljivo, a dogaŤaji i liţnosti iz srpske
istorije samo ukazuju na ono što piše u izvorima, a to je da su Vlasi i
Srbi tokom više vekova koegzistirali na prostoru Morava – Timok i
šire. Vujadinoš kaţe da su „Zapustele poreţke planine ... bile ... vrlo
privlaţne ne samo za srpske, veš i za rumunske seljake.” 717 Naţalost,
on ne navodi nikakve vremenske okvire tih doseljavanja Srba i
Rumuna, jer zasigurno znamo da je u turskom periodu podruţje
Poreţa bilo skoro bez naselja zbog hajduţkih ţeta koje su ţesto
prelazile preko Dunava iz današnje Rumunije i nazad. 718 Doseljavanje
srpskog i rumunskog stanovništva „u novije doba” u Poreţ moţe
jedino biti u vreme austrijske vlasti (17181739) 719 i za vreme
vladavine Miloša Obrenoviša.
716 Stevan Vujadinoviš, op. cit., 22.
717 Stevan Vujadinoviš, op. cit., 22.
718 Sreta Pecinjaţki, Podaci o seobi Golubinja u Banat 1771. godine, Razvitak,
god. XVII, br. 45, 112116.
719 Sreta Pecinjaţki, Različiti podaci o Braničevu i Timočkoj Krajini iz
17181738. godine, Razvitak, god. XII, br. 6, 7179; Sreta Pecinjaţki, Sitne vesti o
Braničevu i Timočkoj Krajini u 1717. godini, Razvitak, god. XIII, br. 1, 7081; Sreta
Pecinjaţki, Sitni prilozi za istoriju severoistočne Srbije pod austrijskom vladavinom
17181739. godine, Razvitak, god. X, br. 45, 8188.