Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

340 Slavoljub Gacović
srednjovekovne istorije”, 1056 verujem kako bi se Rumuni (Vlasi),
meštani sela Mihajlovca, prilikom posete hramu bolje upoznali sa
srpskom srednjovekovnom istorijom gledajuši ikone srpskih
srednjovekovnih vladara.
Srpski nacionalni program je i u zidnom slikarstvu hrama
vaznesenja gospodnjeg u Radujevcu izbio u prvi plan. 1057 Paško
Vuţetiš je na istoţnom zidu predoltarskog prostora do ikonostasa
naslikao „stojeće figure Svetog Save... U gornjoj zoni severne pevnice
su stojeće figure kralja Stefana Prvovenčanog i kralja Stefana
Nemanje, prikazanih u vladarskom ornatu, dok je u polukaloti
prikazana istorijska kompozicija Sveti Sava miri braću nad moštima
Simeona Nemanje. U gornjoj zoni juţne pevnice su stojeće figure cara
Uroša i cara Lazara, dok je u polukaloti predstavljena istorijska
kompozicija Krunisanje Stefana Prvovenčanog. Na zapadnom zidu
naosa, juţno i severno, predstavljene su stojeće figure kralja Stefana
Dečanskog i kralja Milutina, obučenih u vladarsko ruho, sa krunama
na glavi i skiptrom u rukama.” 1058 U radujevaţkom hramu je Paško
Vuţetiš uglavnom „ponovio izbor svetitelja i pojedinih istorijskih
kompozicija iz negotinske crkve... Repertoar srpskih svetitelja i
kompozicije iz nacionalne prošlosti imali su aktivno dejstvo na vernike
kojima je srpska istorija, osim što je vizuelno predočena, isticana i
verbalno kroz propovedi na bogosluţenjima. Tako su slika i reč
ujedinjeno delovale na formiranje i odrţavanje (srpske – S. G.)
nacionalne svesti u toj oblasti.” 1059 Da li su silne istorijske
kompozicije srpskih srednjovekovnih vladara i svetaca uspešno
delovale na formiranje, a potom i odrţavanje srpske nacionalne svesti
meŤu Rumunima (Vlasima) u selu Radujevcu, vreme še pokazati. Da
li je trebalo da kompozicije u Hramu Vaznesenja Gospodnjeg pokaţu
1056 Nenad Makuljeviš, Srednjovekovne teme u srpskom crkvenom slikarstvu XIX
veka : Prilog recepciji nacionalnog srednjovekovnog nasleĎa u srpskom slikarstvu
XIX veka, u: Postvizantijska umetnost na Balkanu, I tom, ZLUMS 3233, Novi Sad,
2003, 209.
1057 Nenad Makuljeviš, op. cit., 2007, 77.
1058 Ana Kostiš, Crkva vaznesenja gospodnjeg u Radujevcu, u: Sakralna
topografja Negotinske Krajine, priredio Nenad Makuljeviš, Negotin 2012, 196197.
1059 Ana Kostiš, Crkva vaznesenja gospodnjeg u Radujevcu, u: Sakralna
topografja Negotinske Krajine, priredio Nenad Makuljeviš, Negotin 2012, 197198.