Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 65
MeŤutim, skoro dva veka kasnije Kedrin (Kedrenos) pominje
Bugarsku Zagoru ( ), tj. ono što Mojsej naziva
„Zaghura, koja je zemlja Bugara” i to bi mogao biti srednjovekovni
naziv planine koja se naziva i Zigos, a u antiţkom periodu Haemus (=
Balkan ili Stara planina). 177 Pa bi se „nepoznata zemlja, koja se naziva
Balak e (= Valahia)”, prostirala od planine Zaghura (= Haemus) sve do
planine Rivbia, koja je poistovešena s Karpatima. Dakle, „nepoznatu
zemlju koja se naziva Balak e (= Valahia)” treba locirati na
celokupnom prostoru izmeŤu planine Zaghure, tj. Hemusa (Stara
planina) i planine Rivbia, tj. Karpata, na prostoru juţno i severno od
reke Donavis, tj. Dunava, a ne samo na prostoru srednjovekovne
Vlaške, koja u to vreme još nije nastala, a sasvim je prihvatljivo da je
na prostoru kojim je vladao hagan Krum, od Hemusa do Karpata,
obitavalo rumunsko stanovništvo. Diskutabilna je i Deţejeva hipoteza
da je vizantijski (romanijski) naziv modifikovan u Balak. 178
U nauţnim krugovima Konstantinopolja narodni naziv etnonima
Vlah tokom IX veka nije bio u upotrebi. Konstantin Porfirogenit
sredinom X veka za romanizovano stanovništvo Dalmacije još uvek
koristi termin Romani, a ne Vlasi. 179 Pre bi se moglo reši da je
germansku formu etnonima Balak-Walach jermenski autor preuzeo iz
germanskog izvora. Moţda i etnonim Balakayê u hronici jakobitskog
patrijarha Antiohije Mihaila Sirijskog (11661199), koju je objavio
Deţej da bi podupro svoju tezu, ima germansko poreklo. U bilo kom
sluţaju, jermenski autor u francuskoj verziji navodi tekst: „Zaghoura,
qui est le pays de Bulgares selon les Allemands”, koji, ţini mi se,
opravdava tezu o mogušem germanskom izvoru. Drugo, etnonimima
Balachi i Walati iz latinskih izvora XIII veka nastalim iz iskvarene
germanske forme Walach imenuju se Rumuni severno od Dunava.
Još je zanimljiviji drugi pomen naveden u orijentalnim izvorima
na koje nam je skrenuo paţnju Mehmet Ali Ekrem. Reţ je o „zemlji
177 A. Decei, op. cit. 38. Deţej pojam Zaghura objašnjava kao slov. za + gora „iza
gore, iza planine”, pa odatle izvlaţi zakljuţak da je to prostor iza planine Haemus,
odnosno prostor izmeŤu Haemus i Donavis (Dunav) ili prostor nekadašnje provincije
Moesiae.
178 A. Decei, op. cit. 7071.
179 S. Brezeanu, De la populaţia romanizată la vlahii balcanici, „Revista de
istorie”, 29, 1976, nr. 2, 217218.