Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

296 Slavoljub Gacović
radio”, ali se prikupljao „folklor i pesme”, doduše „ne na onoj osnovi
po kojoj su se poţele da prikupljaju radi podizanja jezika i stvaranja
nacije”, veš da bi se oţuvale od zaborava.
Dakle, u posleratnoj Srbiji „primenom nekih staljinistiţkih
postavki” radilo se na formiranju „vlaške nacije”, etnonima „Vlaši” i
„vlaškog jezika”, ali, koliko god to zvuţalo paradoksalno, od tog se
monstruoznog plana odustalo, zahvaljujuši suprotstavljanju Ozne IB-u
poţev od 1948. do 1953. godine, kada je odluţeno da se umesto
formiranja vlaške nacije svim sredstvima zapoţne još rigorozniji
proces posrbljavanja i sveobuhvatne asimilacije Rumuna (Vlaha)
istoţne Srbije. U to vreme su nastali referati koji su objavljeni u knjizi
Vlasi u dokumentima Zaječarskog istorijskog arhiva. To je vreme
Staljinovih pritisaka na Jugoslaviju i suprotstavljanju Ozne na ţelu s
Aleksandrom Rankovišem, njenim prvim predsednikom (19481953),
koji je odigrao kljuţnu ulogu u izolaciji prosovjetskih snaga na Golom
otoku. Zanimljivo je navesti da se na popisu 1948. godine, kada se
krenulo u odluţnu borbu protiv Informbiroa i kada je bila na pomolu
ideja da se odustane od formiranja vlaške nacije, popisalo 93.440
„Vlaha”, a da se na popisu 1953. godine, kada se konaţno odustalo od
ideje formiranja vlaške nacije, a odluţno prihvatila ideja o
posrbljavanju i asimilaciji Rumuna (Vlaha) istoţne Srbije, deklarisalo
samo 28.047 Rumuna (Vlaha), da bi konaţno na popisu 1961. godine
bilo popisano samo 1.368 Rumuna (Vlaha). Dakle, u periodu od
trinaest godina (19481961) od 93.440 popisanih Rumuna (Vlaha)
stiglo se do 1.368 popisanih Rumuna (Vlaha), što veoma grubom
asimilacionom politikom, što nameštenim popisnim rezultatima.
Kakav je bio odnos velikosrpske burţoazije prema Rumunima
(Vlasima) istoţne Srbije u predratnoj Jugoslaviji, takav je donekle bio
i odnos komunista srpskog porekla prema onima rumunskog (vlaškog)
porekla u posleratnoj Jugoslaviji. Srbi se nisu mogli osloboditi svoje
nadmenosti u kontaktu s Vlasima, a Vlasi svog poltronstva u kontaktu
sa Srbima. I jedni i drugi su u posleratnom periodu radili na
formiranju „vlaške nacije”, uspostavljanju etnonima „Vlaši” i
kreiranju „vlaškog jezika”, sve do zahlaŤenja odnosa sa Sovjetskim
Savezom. U formiranju „vlaške nacije” kao i drugome nije se uspelo i
zato što se nije dovoljno ţelelo doši do uspeha, toboţe zbog toga što
im je formiranje novih nacija nametnuto po staljinistiţkom modelu pa