Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 253
sloveniziran ranijih vekova (XIVXV vek), ali su oni opstali kao
bilingvalni još nekoliko vekova (XVIIXVIII vek), o ţemu svedoţe
istorijski izvori koji pominju njihov jezik. Tako su i Rumuni (Vlasi)
istoţne Srbije, ţija su imena i prezimena uveliko posrbljena još krajem
XIX veka usled agresivne asimilacione politike, do danas zadrţali
rumunski (vlaški) govor i tradicionalnu kulturu.
Kada Dušan Popoviš govori o stanovništvu Srbije od
Poţarevačkog do Beogradskog mira (17181739), on navodi da „U
tadašnjoj Srbiji … Osim Srba ţiveli su u kraju oko Krajine Vlasi... Od
etniţkih grupa koje su veš izranije ţivele na teritoriji današnje Srbije,
dolaze na prvo mesto Vlasi. Oni su ţiveli, kao i danas, u Krajini i
poreţkom (današnjem donjopalanaţkom) kraju. Ovde su ubeleţena
samo vlaška naselja iz poreţkog kraja. 1735. ubeleţena su kao vlaška
naselja: Voluja sa 47 domova, Dajša 30, Dvorište 37, Duboka 35,
Ţdrelo 10, Kruševica 15 (posrbljeno – S. G.), Kučajna 8 (posrbljeno –
S. G.), Laznice 24, Melnice 10, Mosna 11, Mustapić 26, Neresnica 48,
Oreškovica 22, Rahanovac (Ranovac) 60, Češljeva Bara 61,
Topolovik 67, Crnjašnica 16. – Ukupno 17 naselja sa 507 domova, od
kojih su Kruševica i Kučajna sa 23 doma posrbljena. Kao mešovita
srpsko-vlaška naselja ubeleţena su: Biskuplje sa 31 domom, Zatonja
40, Zelenike 16, Jastrebica (danas Jastrebina, zaselak Topolnice) 14,
Kalište 14, Kisiljevo 30, Kličevac 40, Kusić 25 (posrbljeno – S. G.),
Majdanpek (posrbljeno – S. G.) 14, Marijana (danas toponim – S. G.)
37, Mišljenovac (-ci) 17, Srednjevo 20. Ukupno 12 naselja sa 288
domova, odnosno polovina od toga, recimo oko 150. Broj vlaških
domova iznosio je oko 650, ali svakako da je i van ovih mesta bilo
Vlaha po susednim i vešim mestima (kao po Poţarevcu, Trnjanima i
d.). Broj vlaških domova iznosio je najviše do 1000. Da li su Vlasi veš
u to doba ţiveli u istim naseljima u kojima danas ţive, ili su se kasnije
naselili, ili su moţda od svoje etniţke teritorije što izgubili, ne ulazi u
okvir ovog rada. (Tako je na pr. selo Vlaški Do koje je, verovatno,
nekad imalo vlaško stanovništvo, tada /tj. 1735 – S. G./ imalo 20
srpskih domova).” 856
Popoviš navodi da su 1735. godine pored Srba jedino Rumuni
856 Dušan J. Popoviš, Srbija i Beograd od Poţarevačkog do Beogradskog mira
(17181739), Beograd, SKZ, 1950, 3233.