Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 247
ekonomske uslove u raznim krajevima Balkana, što je bilo naroţito
karakteristiţno kako za srpski tako i za kasniji turski feudalizam, ovaj
proces, kako kaţe B. ĐurŤev, nije morao biti svuda podjednak” 832 i
nastavlja, a „Ja smatram da svuda nije morao niti mogao biti
završen.” Drugim reţima, ĐurŤev smatra da posrbljavanje i
asimilacija etničkih Vlaha nije na svim prostorima Balkana
podjednako završena balkanska priţa. Draškiš ne ostaje samo na tome,
veš naglašava da posrbljavanje nije ni moglo biti završeno, posebno
ne „U severnim krajevima Srbije, gde srpski feudalizam nije imao onu
moć kao u svojim drţavnotvornim centrima na jugu” i da se „ovaj
proces (posrbljavanja i asimilacije – S. G.) ... nastavio i u turskom
feudalizmu” 833 sve do kraja XVI (1585) i poţetka XVII veka (1605), 834
kada je taj vlaški rumunofoni sloj osveţen novim doseobama
rumunskog ţivlja iz Vlaške, Transilvanije i Moldavije. Iz svega
navedenog sledi zakljuţak da Rumuni (Vlasi) istoţne Srbije nikada
nisu bili slovenski stočari.
U istom radu u vezi s još nedovršenom asimilacijom rumunskog
(vlaškog) stanovništva istoţne Srbije Draškiš ponavlja: „Moţe se
ustvrditi da je narodna kultura uţe Srbije, zaista, zasnovana na
brojnim starim etniţkim mešanjima doseljenog slovenskog (srpskog) i
zateţenog ilirsko-traţkog stanovništva koje je, romanizovano kasnije,
poznato pod nazivom Vlasi. Brojni primeri upravo dokazuju da ti
procesi na teritoriji Srbije još nisu svuda ni danas završeni.” 835
Na osnovu studije Milana Vasiša 836 o martolozima i na osnovu
vlastitih istraţivanja u selu Dupljanu, Draškiš navodi sledeše: „vlaško
stanovništvo, ... turska vlast zatiţe na ... asimilacijonoj etniţkoj
granici, ... u sluţbi je direktno sultanovoj i kao takvo ima odreŤene
duţnosti (martolozi, vojnuci i sl.) ali i prava... O tome imamo za
Negotinsku krajinu još ţivu tradiciju u selu Dupljane, inaţe, dosta
arhaičnom selu sa relativno dosta starinačkih rodova. Za Hrkuloviće i
832 Miroslav Draškiš, Narodna kultura, 1970, 9394; Branislav ĐurŤev, op. cit.,
108112.
833 Miroslav Draškiš, Narodna kultura, 1970, 9394.
834 Dušanka Bojaniš-Lukaţ, op. cit., 1978, 64, 70.
835 Miroslav Draškiš, Narodna kultura, 1970, 103
836 Milan Vasiš, Martolosi u jugoslovenskim zemljama pod turskom vladavinom,
Akademija nauka BiH, Djela XXIX, knj. 17, Sarajevo 1967, 35, 94, 117.