Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

220 Slavoljub Gacović
Ţak je i Jovan Đokiš, veliki pristalica teze o sveopštem
apokaliptiţnom povlašavanju srpskog stanovništva, u svom delu
morao priznati da povlašavanja putem bračnih veza nije nipošto
moglo biti i pored toga što drţavna vlast ništa nije radila na
„odrţavanju narodne svesti” Srba, ali, i pored toga se „retko uzimalo
Srbi i Vlahinje ili obratno i tako je svaki ostao na svome.” 748
MeŤutim, pored iznesene konstatacije gde su Srbi ostali pri
svome, a Vlasi pri svome, Đokiš je na prethodnim stranama svoje
knjige izneo jednu tezu, po reţima Blagoja Nediša, o sveopštem
povlašavanju Srba, ali ne meŤu Rumunima u rumunskim zemljama,
veš u srpskim zemljama. Naime, Srbi su – kaţe Đokiš – beţali „ispred
turske sile u tuĎi svet, da bi svoje srpsko ime, svoj jezik i svoju veru
sačuvali” i nastavlja, „pa smo ga donekle i sačuvali u tuĎem svetu. A
kada smo se vratili na svoja stara ognjišta u svoju Domovinu, zadrţali
smo tuĎi jezik i tuĎe običaje. A što je najgore, zaboravili smo da smo
Srbi. [Po reţima Blagoja Nediša, uţitelja i knjiţevnika.]” 749 Da
svedemo: Srbi su pobegli od Turaka meŤu Rumune, gde su donekle
uspeli saţuvati srpsko ime, jezik i veru, meŤutim, kada su se vratili u
Srbiju, oni su zadrţali rumunski jezik i obiţaje i zaboravili da su Srbi,
ili još kraše reţeno, meŤu Rumunima su se odrţali kao Srbi, a meŤu
Srbima su postali Rumuni?! Ovo je sam vrh apsurdnih ili nelogiţnih
ideja koje je Đokiš izneo u svom radu.
Sveopšteg povlašavanja nije moglo biti, osim pojedinaţnih, jer
„Vlasi su se nastanjivali na skoro pustim ili napuštenim mestima i
zatekli vrlo retko staro stanovništvo, kome su lako nametnuli svoje
osobine, prilagodili svom naţinu ţivota i brzo asimilovali u Vlahe”, 750
ţitamo u radu Antonija Laziša što se doista moglo dogoditi nakon
Velike seobe Srba 1690. godine. Svakako, priţe o totalnom
povlašavanju ili rumunizovanju srpskog naroda svuda, bilo da se
nalaze u Rumuniji bilo da se nalaze u Srbiji, priţe su za malu decu u
koje ni ona ne veruju.
nazivali Cara Rumunjaska (Țara Rumânească – S. G.). Ovaj termin je saţuvan u
kolektivnom pamšenju timoţkih Rumuna, tzv. Vlaha do današnjeg dana, ţesto ne
znajuši pravo znaţenje.”
748 Jovan Đokiš, op. cit., 313.
749 Jovan Đokiš, op. cit., 287.
750 Antonije Laziš, Etničke promene, 1938, 85.