Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 117
stanovništvo imala je i Crna Reka”, 411 u kojoj su ugrovlaške vojvode
gradile i obnavljale manastire od XIV do XVI veka. 412
U poreĊenju sa 1530/31–1535. godinom carski has se po popisu
sastavljenom 1570–1572. godine povećao i sada ima 498 sela sa
filuridţijskim stanovništvom, odnosno Vlasima filurdţijama, 18 selišta
i ĉak 26 manastira, rasporeĊenih prema nahijama (Fethislam, Krivina,
Crna Reka, Timok, Banja, Svrljig, Vidin, Zagorje, Polomje).
Da su u tim prvim migracijama sa juga preko Vidinskog i
Smederevskog sandţaka migrirali i inaĉe veoma migrativni
Vlasi/Arumuni, koji su se dobrim delom ovde i zadrţali, potvrĊuju
nam, pored turskih popisa, i zakonski propisi izdati za Braničevske i
Vidinske Vlahe. 413 U svim turskim popisnim defterima XVXVI veka
nalazimo dosta toponomastiĉkog materijala rumunskog porekla za
potkrepivanje ovakvih zakljuĉaka o Vlasima. 414 Vlaha je svakako bilo
na ĉitavoj teritoriji Vidinskog i Smederevskog sandţaka, no izgleda da
ih je ponajviše bilo u XIVXVI veku na tlu Crne Reke i u kasnije
formiranim nahijama, Fethislam i Krivina.
Vlasi se u turskim defterima XVXVI veka pominju i juţno od
Vidinskog sandţaka. Naime, u prvom saĉuvanom defteru niškog kraja
411 D. Bojanić-Lukaĉ, Negotinska Krajina, 73.
412 Slavoljub Gacović, Sakralni objekti ugrovlaških vojvoda na prostoru Timočke
zone = Obiecte sacrale ale voevozilor ugrovlahi în spațiul zonei Timocului, Bor 2010,
551.
413 Zakon za braniĉevske Vlahe iz 1467/68. godine. Ovaj zakon je publikovao: B.
ĐurĊev, Ispisi iz deftera za Braničevo iz XV veka, Istorijski glasnik 34 (1951), 97; H.
Inalcik, Fatih Devri uzerinde Tetkkler ve Vesikalar, I, Ankara, 1954, 156; N.
Beldiceanu et I. Beldiceanu-Steinherr, Quatre actes de Mehmed II concernant les
Valaques des Balkans slaves, Sudost-Forschungen, Band XXIV, Munchen, 1965, 112
D. Bojanić, Turski zakoni i zakonski propisi iz XV i XVI veka za Smederevsku,
Kruševačku i Vidinsku oblast, Beograd, 1974, 12; D. Bojanić-Lukaĉ, Vlasi u severnoj
Srbiji i njihovi prvi kanuni, Istorijski ĉasopis XVIII (1971), 256257. Zakon za
braniĉevske i vidinske Vlahe ispisan 29. IX 1501. godine. Ovaj zakon je publikovao:
N. Beldiceanu et I. Beldiceanu-Steinherr, Quatre actes de Mehmed II concernant les
Valaques des Balkans slaves, Sudost-Forschungen, Band XXIV, Munchen, 1965,
113115; D. Bojanić, Turski zakoni i zakonski propisi iz XV i XVI veka za
Smederevsku, Kruševačku i Vidinsku oblast, Beograd, 1974, 15.
414 Slavoljub Gacović, Etimologija neslovenskih osnova u ojkonimiji Vidinskog
sandţaka XV i XVI veka, Zajeĉar, 1993, 54–94; M. Stojaković, Braničevski tefter, Beograd,
1987.