Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 217
Kako bi potvrdio svoje mišljenje, Milovan Pejanoviš navodi da
su „Po dolasku u ove krajeve Vlasi … primili mnoge običaje od Srba.
Svi slave slavu i to bolje nego što to čine Srbi. Oni danas slave slavu
onako kako su je ranije slavili Srbi. Retko da koja kuća ne slavi po
nekoliko slava, pa čak i ţeninu slavu. Pogrebni običaji, svadbeni i
drugi su takoĎe primljeni od Srba.” 740 Nakon pedesetak strana u istom
dokumentu o zavoŤenju slava od strane srpske crkve kod Rumuna
(Vlaha) Sreten Vuţkoviš kaţe: „Vlasi, burjani, 741 svi su slavili, i to
najviše Petkovicu, svetog Nikolu i svetog Jovana, dok kod svih Vlaha
u Ključu i Krajini stvar stoji drukčije. Jedan deo slava je prilično
starog porekla. Dok jedan deo kod Brze Palanke nije slavio do pre
5070 godina. To je bila jedna od akcija za srbizaciju i tada su popovi
zaveli slave.” 742 Prema tome, ukoliko se slava prihvati kao marker
srpske kulture, ona je Rumunima (Vlasima) putem srpske crkve
nametnuta tokom XIX veka i ni u kom sluţaju ne moţe biti pokazatelj
da su Rumuni (Vlasi) istoţne Srbije povlašeni Srbi.
Pejanoviš u nastavku kaţe da je „Crkva … učinila dosta kod
Vlaha na primeni srpskih običaja, jezika itd. Od polovine XIX veka
srpski sveštenici vršili su bogosluţenje na staroslovenskom. Pod
njihovim uticajem davana su i srpska imena.” 743 Prema tome, i srpska
imena kod Rumuna (Vlaha), na koja se pobornici teze o povlašenim
Srbima ţesto pozivaju, ne mogu biti marker da su to doista nekada bili
regruti iz „XIII (Krajinskog) pukovskog okruga prebacivani (...) u XIV i V gardijski
pešadijski puk”, pa je tako „broj rumunskih regruta po pukovima pribliţno (...)
izjednaţavan. Aktivnosti preduzete od generala Đukiniša i još više pukovnika
Jankoviša nisu bile bez znanja njihovih nadreŤenih. Komandant Aktivne vojske, kao i
sam kralj Aleksandar razmeštaje su odobravali, pa ţak i proširivali. Regruti poreklom
Vlasi, ne samo da su slati van svog pukovskog okruga nego i van svoje divizijske
oblasti. Umesto njih u pukove Timoţke divizijske oblasti su „ţisti” srpski regruti iz II
(Niškog) i IV (Uţiţkog) pukovskog okruga (Miliš J. Miliševiš, Reforma srpske vojske
18971900. godine (magistarska teza), Beograd, Univerzitet u Beogradu, Filozofski
fakultet – Odsek za istoriju, 1996, 101107). Škole su takoŤe intenzivnije krenule u
posrbljavanje Rumuna (Vlaha), otvarana su i nova odeljenja u rumunskim (vlaškim)
selima istoţne Srbije, a u sudskim procesima rumunski nije više bio u upotrebi.”
740 Vlasi u dokumentima, 2009, 54.
741 Etnonim Vlasi Burjani je nepoznat u narodu. Najverovatnije je greška u
stenografskim beleškama gde je umesto Ungurjani zabeleţeno Burjani.
742 Vlasi u dokumentima, 2009, 110111.
743 Vlasi u dokumentima, 2009, 54.