Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 251
vrtlogu vremena. Pritom je ĐorŤeviš izneo neistine da „srpske vlasti
nisu nikada podvrgavale Rumune posrbljavanju”, jer, navodno, „nisu
imale potrebe za tim”, o ţemu šemo više govoriti na stranicama koje
slede. On kaţe i da se „Rumuni u Srbiji nisu nikada diţili svojim
rumunskim poreklom” i da su oni „pokazivali nezaintresovanost
prema Rumuniji”, da „sa uţasom priţaju o toj zemlji”. 848 MeŤutim,
ukoliko je taţno da Rumuni sa uţasom priţaju o Rumuniji zbog
teškog ţivota u feudalizmu koji je u njihovoj matici opstao do XIX
veka, to nikome ne daje za pravo da ih smatra Srbima. Mnogi Srbi,
meŤu njima mnoštvo fakultetski obrazovanih, danas odlaze iz Srbije i
sa uţasom priţaju o Srbiji zbog nestabilne politiţke situacije i lošeg
ţivotnog standarda, ali svejedno se nacionalno osešaju Srbima. Da li
je bila bolja situacija sa onim Srbima koji su za vreme velike svetske
ekonomske krize od 1929. do 1933. godine emigrirali u zemlje
Latinske Amerike? Zar i danas u siromašnim slojevima Srba koji su na
razliţite meridijane zemljine kugle otišli „trbuhom za kruhom” ne
vlada „nezainteresovanost prema zemlji porekla ili prema matici”? 849
Svejedno, teško je poverovati u ĐorŤeviševu priţu da se Rumuni
„nisu nikada diţili svojim rumunskim poreklom” jer da je tako, ne
bismo danas nalazili Rumune od Belizea do Rusije, od Švedske do
Juţnoafriţke Republike, koji su iz svoje matice otišli i u migracionim
procesima naselili navedene prostore tokom XIX i XX veka.
Miladinoviš iznosi podatak da u Poţarevaţkoj Moravi ima 122
roda vlaškog stanovništva, „što u odnosu na celokupno stanovništvo
iznosi 13,14% sa ukupno 1225 kuša ili 11,39% od ukupnog broja. 850
Prema istraţivanjima Marinka Stanojeviša, i „u dolini Timoka, u
oblasti Zagorja koje se danas nalazi u Bugarskoj, ima 24 vlaška
naselja, ali o njima nemamo brojţane podatke.” 851 Vlaškog
848 S. Gacoviš, Kud se dedoše Rumuni Tihomira ĐorĎevića…, 8889.
849 Lj. Gavriloviš, Matica izmeĎu mita i stvarnosti, MeŤunarodni skup „Poloţaj
nacionalnih manjina u Srbiji”, SANU, MeŤuodeljenski odbor za prouţavanje
nacionalnih manjina i ljudskih prava, 2426. novembar 2005. Zbornik radova je u
štampi.
850 Mih. J. Miladinoviš, Poţarevačka Morava, Srpski etnografski zbornik, knj.
XLIII, Beograd 1928, 46.
851 M. Stanojeviš, Timok, Srpski etnografski zbornik, knj. LV, Beograd 1940, 394,
426; M. Stanojeviš, Antropogeografski pregled Timočke Krajine, Spomenica
stogogodišnjice osloboŤenja Timoţke Krajine 18331933, Beograd 1933, 7680.