Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

180 Slavoljub Gacović
Pored Đokiša, i Svetislav Bradvareviš se ţali da „Rumuni, koji
su ‘na mnogo niţem stupnju razvitka’, potiskuju Srbe zahvaljujući
boljoj organizaciji i velikoj ‘asimilacionoj moći’”. 614 TakoŤe, o
„navodnoj ‘asimilacionoj moći’ Rumuna (Vlaha) u istočnoj Srbiji
pisao je i Tihomir ĐorĎević početkom XX veka, 615 baš kao i o njihovoj
otpornosti na asimilaciju. On je Vlasima pripisivao i ‘uroĎenu mrţnju
prema drugim narodima, pa i Srbima’”. 616 Rumuni (Vlasi) su, mora
biti, zbog posedovanja prastarih balkanskih elemenata bili posebno
pripremljeni, tj. genetski predodreŤeni za asimilaciju došljaka, Juţnih
Slovena. Oni su, iako na niţem stupnju kulture, uspešno izvršili
asimilaciju naprednijih došljaka, Juţnih Slovena, koji su bili na višoj
kulturnoj lestvici. Pitam se samo kako su onda mnoga rumunska
(vlaška) naselja XVIII veka u istoţnoj Srbiji vremenom postala
srpska, odnosno posrbljena, ako je Đokiševa teza o povlašavanju, tj.
porumunjavanju Srba taţna. Satanizaciju Rumuna (Vlaha) Đokiš
iskazuje u svakoj reţenici. Rumuni i Arbanasi su po njemu nekulturni
u poreŤenju sa kulturnijim Juţnim Slovenima, ali mu to nije dovoljno,
pa dodaje da je rumunizacija srpskog ţivlja mogla „imati uspeha
naroţito zbog toga … što su Rumuni grublji, suroviji, i nekulturniji, a
fiziţki snaţni, zdravi i prema tome ţvršši od Srba.” 617 Ja bih rekao da
se romanizacija (kasnije i rumunizacija) ili asimilacija bilo kojeg
naroda ne vrši grubom, sirovom snagom mišiša i nekulturom.
Naprotiv, ona se vrši ikljuţivo pomošu viših duhovnih vrednosti i
ugodnijim naţinom ţivota koji su romanizovani narodi Balkana mogli
pruţiti slovenskim „došljacima” nakon doseljavanja.
Definitivno se u godinama posle Prvog svetskog rata nastavlja
još ţešša asimilacija Rumuna (Vlaha) istoţne Srbije, ali se, kao
pokriše za takvo nedelo, u delima srpskih autora vazda iznosio
stereotip da su oni „ne samo otporni na asimilaciju, već da i oni
614 Svetislav Bradvareviš, Naše hijerarhijsko-deobne parnice sa Rumunima u
vršačkoj i temišvarskoj eparhiji, Novi Sad, 1913, 7, 20.
615 Tih(omir) R. ĐorŤeviš, Kroz naše Rumune. Putopisne beleške, Beograd, 1906,
65, 66.
616 Zoran Janjetoviš, Nacionalne manjine, 2007, 121122. Srbi su pak prema
Rumunima navodno osešali samo izvesno nipodaštavanje koje su izraţavali šalama i
vicevima (str. 67).
617 Jovan Đokiš, op. cit., 293.