Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

290 Slavoljub Gacović
prostora Srbije poznata je još 1939. godine kada je Ţedomil
Mitrinoviš otvoreno pisao da su Albanci uzurpatori na srpskoj zemlji i
da zato otvoreno ţali „što nije izvršeno njihovo etničko čišćenje posle
balkanskih i Prvog svetskog rata.” 931 Dakle, u vreme nemaţke
invazije na Poljsku 1939. godine u Srbiji se veš otvoreno ţalilo što
nije izvršeno etniţko ţiššenje Albanaca nakon 1918. godine.
Neko še pomisliti da se neuspeh ţetnika odnosi na
neprihvatanje ravnogorskog pokreta od strane Rumuna (Vlaha) u
navedenim naseljima. Moţe biti i to, ali se njihov neuspeh odnosi i na
to da Rumune nisu uspeli preves(la)ti makar u Srbo-Vlahe, ako ne u
Srbe, odnosno srbizacija i asimilacija u predratnom periodu nije dala
ţeljene rezultate, iako je, neosporno, imala velikog uspeha.
Dragoljub Petroviš zakljuţuje da su „Drakonska četnička
sredstva ostavila … svoje posledice, što je razumljivo kada se ima u
vidu, s jedne strane, njihova surovost, a s druge, nepopularnost
iredente. Pod okolnostima četničke strahovlade 1943-44. godine za
ovu nepopularnu akciju ostajalo je sve manje mesta na teritoriji
Srbije.” 932 Zbog ţega je iredenta meŤu Rumunima bila nepopularna,
Petroviš iznosi sledeše: „Pored uništavanja novina i knjiga, još na
pošti ili prilikom pretresa, pravljeni su proskripcioni spiskovi
sumnjivih lica, kojima su slata preteća pisma.” 933 Pored toga
„Nekoliko ljudi je likvidirano pod sumnjom da su imali veze sa
iredentom.” 934
Ali za Rumune (Vlahe) istoţne Srbije surovost drţavnih vlasti,
pretresi po kušama, maltretiranja ţandarma i ţetnika i svakojake
pretnje nisu bili novina, jer su i u predratnoj Srbiji velikosrpske
burţoaske vlasti to isto ţinile, o ţemu nas obaveštava u svom referatu
Ozni (19481949?) Pejanoviš reţima Jovana Đokiša koji „navodi
priţanje pukovnika Milana Isakoviša po kome su godine 1878. srpske
vlasti u okrugu krajinskom vršile pretres po kućama radi pronalaţenja
propagandnog materijala. Tom prilikom su pronaŤeni ţitavi sanduci
ţitavih knjiga pisanih širilicom, sve su te knjige bile poslate iz
931 Zoran Janjetoviš, Nacionalne manjine, 2007, 137; Ţedomil Mijatoviš,
Kolonizacija juţnih krajeva, Beograd, 1939, 27.
932 Dragoljub Petroviš, op. cit., (1966), 48.
933 AVII – Mf-Bileše 12/122; AVII – Nda-22-1-32.
934 Dragoljub Petroviš, op. cit., (1966), 48.