Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 69
Bugara i Vlaha je u vreme dolaska Ugara krajem IX i u prvoj polovini
X veka bilo i s ove i s one strane Dunava, odnosno i u Panoniji, taţnije
u Banatu i juţno od Dunava, na prostoru tadašnje Bugarske. Ugri su,
po kazivanju Anonimusa, krajem IX veka u Panoniji naišli na Slovene,
Bugare i „Vlahe, odnosno pastire Rimljana” (Blachii ac pastores
Romanorum), 195 a poznavao ih je i iz vremena formiranja vlaškobugarske
drţave Asenida krajem XII veka, odnosno iz vremena
pisanja svoje hronike. Pored navedenih vojvoda (dux), Anonimus
pominje još jednog „vojvodu Vlaha” (ducem Blacorum), 196 po imenu
„neki Gelou Vlah” (Gelou quidam Blacus). 197 Vojvodstvo Geloua,
smešteno je u severozapadnom Erdelju i naseljeno je „Vlasima i
Slovenima” (Blasii et Sclaui).
Jedan veoma zanimljiv persijski izvor Ukras istorije autora
Gardizija, koji meŤu Slovene (Bugare), Ruse i Ugare smešta „jedan
narod iz Rimskog carstva (äz Rūm), i svi su hriššani i njih nazivaju N-
n-d-r. Njih ima više od Ugara, ali su slabiji” (razume se u politiţkom
smislu, onako kako izjavljuje i Anonimus). Po navedenom kazivanju
Gardizija, u XI veku je postojao mnogobrojan rumunski narod i
severno od Dunava. 198
Postoji još jedna beleška koja dolazi iz jedne daleke regije. Reţ
je o natpisu iz druge polovine XI veka u kojem se pojavljuje narod
Blakumen. Specijalisti su povezali ovaj narod s nazivom „zemlje
Blökumannaland”, koji se pojavljuje u mnogim skandinavskim
izvorima sledeših vekova. Istorijska istraţivanja nisu dala identiţne
rezultate povodom identifikacije naroda i zemlje spomenute u oba
navedena naziva. Po mišljenju jednih istoriţara, reţ je o „crnim
Spaţiul carpato-dunăreano-pontic în mileniul marilor migraţii, Buzău, 2003. ili
prikaz knjige: Lăcrămioara Marin-Stratulat, Carpica XXXII, Iaşi, 2003, p. 251252.
195 G. Popa-Lisseanu, Anonymus, 3132: ... et laudabant eis terram Pannonie ultra
modum esse bonum. Dicebant enim, quod ibi confluerent nobilissimi fontes aquarum
Danubius et Tyscia et alii nobilissimi fontes bonis piscibus habundantes, quam terram
habitarent Sclavi, Bulgarii et Blachii ac pastores Romanorum. (prevod: ... i hvališe
zemlju Panoniju da je izuzetno dobra. Jer, rekoše da tamo teku najpoznatije reke,
Dunav i Tisa i druge veoma poznate vode pune kvalitetne ribe. Na ovoj zemlji ţive
Sloveni, Bugari i Vlasi, odnosno pastiri Rimljana.)
196 G. Popa-Lisseanu, Anonymus, 45.
197 G. Popa-Lisseanu, Anonymus, 44.
198 Nicolae Stoicescu, op. cit., 196.