Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 159
levoj obali Dunava (Homolje, Stig, Negotinska krajina). 541 Ovi Vlasi
sebe nazivaju Caranima (Țarănii), a to su potomci Rumuna koji su,
tokom XVXVII veka, sistematski prelazili Dunav iz Oltenije i
Banata, sklanjajuši se od turskih odmazdi, i tako se naselili u Istoţnoj
Srbiji; u rumunskom jeziku odrednica valah oznaţava srednjovekovno
ime pripadnika romanskog (tj. rumunskog) stanovništva sa leve i
desne obale Dunava; u grţkom izvorno znaţi ’Rumun’...”. 542
Mile Tomiš, redovni profesor Univerziteta u Konstanci, roŤen
meŤu Srbima u Rumuniji, u svom radu Srpski i hrvatski govori u
Rumuniji koji je objavljen u zajeţarskom ţasopisu Razvitak piše da u
„Rumuniji ima danas oko 11.000 Srba-Timoţana, koji ţive u sledešim
mestima: Vodnik, Jabalţa, Karaševo, Klokotiš, Kraljevac, Lukarevac,
Lupak, Hermed, Petrovaselo, Rafnik, Rekaš, Svinica i Stanţevo.” 543
Kada govori o doseljenju Srba-Timoţana, Tomiš piše da je „Dolazak
Srba u rumunski Banat povezan (...) za razliţite istorijske dogaŤaje,
poţevši naroţito posle 1371. godine (bitka na Marici) i 1389. godine
(bitka na Kosovu) 544 ... Najveši deo Srba naselio se u Rumuniji krajem
XVII veka povodom Velike seobe Srba pod rukovodstvom patrijarha
Arsenija Ţarnojeviša. 545 Poţevši od druge polovine XVIII veka, a
naroţito u XIX veku, broj Srba u Rumuniji neprestano opada, bilo
zbog njihovog povratka u Srbiju, bilo zbog njihovog asimilovanja i
pretapanja u Rumune.” 546
Što se tiţe Srba-Timoţana iz Rumunije „ima autora koji
smatraju da je bilo više kolonizacija: prva u periodu 13661396;
druga u XV veku, a treša u XVIII veku ... Da li su Srbi-Karaševci ili
541 Ovde je posredi lapsus calami jer se navedena podruţja istoţne Srbije
(Homolje, Stig i Negotinska Krajina) nalaze na desnoj obali Dunava.
542 Predrag Mutavdţiš, Balkan i balkanologija : uvod u studije jugoistočne
Evrope, Beograd, Ţigoja, 2013, 241.
543 Mile Tomiš, Srpski i hrvatski govori u Rumuniji, Razvitak, god. XII, br. 45,
84.
544 Istorija naroda Jugoslavije, knj. I (do poţetka XVI veka), Beograd, Prosveta,
1953, 443450; Istorija naroda Jugoslavije, knj. II, Od poţetka XVI do kraja XVIII
veka, Beograd, Prosveta, 1960, 168192, 470472, 497506, 10431127,
12561299.
545 Dušan Popoviš, Velika seoba Srba 1690, Beograd, 1954.
546 Mile Tomiš, Srpski i hrvatski govori u Rumuniji, Razvitak, god. XII, br. 45,
79.