Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

168 Slavoljub Gacović
sva ta srpska epika bila samo indoevropski mit, 570 i kako bi se onda
srpstvo tako lako dalo izgubiti u korist rumunstva? Zato, u svom radu
Natoševiš svu krivicu povlašavanja svaljuje na Srbe, koji nemaju
ponosa ni svesti, i na srpskog popa i uţitelja koji ih ne podrţavaju u
odbrani srpstva. „Ja ne znam – kaţe Natoševiš – da ima još ljudi, koji
ovako ne znaju i ne mare za svoje ime, jezik, veru, koji su tako bez
svoje narodne svesti kao mi, poţevši od Banata pa do kraja Hrvatske i
gornje krajine.” 571
Ţesto se u literaturi pominju „povlašeni” ili etapni krajevi
odakle, pored Vlaha ili Rumuna iz Vlaške, Transilvanije i Moldavije,
dolazi povlašeno ili rumunizovano srpsko stanovništvo, a o kojim je
krajevima reţ govori Kosta Jovanoviš: „’Povlašeni’ ili etapni krajevi
su: Banat, Poreţ, poţarevaţki i timoţki kraj ili kraj preko Timoka u
Bugarskoj.” 572 MeŤutim, to ni u kom sluţaju nisu etapni krajevi tzv.
povlašavanja ili rumuniziranja srpskog stanovništva. Naprotiv, to su
krajevi u kojima je uvek bilo rumunskog (vlaškog) ţivlja. Navedimo
samo nekoliko izvora: Geografija jermenskeg pisca Mojseja
Horenskog, turska hronika Oguzname, vizantijske hronike Jovana
Kinama, Nikite Honijata, Kekavmena, Manojla Holobola, latinske
hronike Anonimusa s ugarskog dvora, prezbitera iz Duklje, Gervazija
Tilburijskog, Anzberta, Arnolda iz Libeka (Lübeck), orijentalna
hronika Rašida el Dina (Räšid ad-Din), italijanski autori PoŤo
Braţolini, Flavio Biondo, Antonio Bonfini, Franţesko dela Vale,
Đovanandrea Gromo i mnogi drugi autori i hronike u kojima se
pominju Rumuni (Vlasi) u tzv. „povlašenim” ili etapnim krajevima od
IX/X do XVIII veka, a o kojima ovde nešto više u poglavlju O poreklu
i postojbini Rumuna (Vlaha) i u poglavlju Da li je maternji jezik
Rumuna (Vlaha) istočne Srbije vlaški jezik.
meŤutim, dokazao svu svoju dalekoseţnost, tako temeljitu da je ušao i u osnove
dominantnog identiteta srpske nacije, kao simbol nacionalnog otpora.”
570 A. Loma, Prakosovo : slovenski i indoevropski koreni srpske epike, Beograd,
Balkanološki institut SANU, Posebna izdanja 78, Centar za nauţna istraţivanja
SANU i Univerziteta u Kragujevcu, 2002, 11253.
571 Đ. Natoševiš, op. cit., 116.
572 Kosta Jovanoviš, Negotinska krajina i Ključ, naselja i poreklo stanovništva,
knj. 29, Beograd 1940, 103.