Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 139
iz ţupanijskih sela, gde su feudalne obaveze bile vrlo teške, dolazili su
u Srbiju pod imenom ‘Ungurjani’, doseljenici iz ugarskih krajeva pod
austrijskom vlašću.” 496
Migracije Rumuna (Vlaha) na prostor Braniĉeva poĉele su, po
mišljenju Olivere Dumić i Nebojše Đokića, nakon potpisivanja
Poţarevaĉkog mira 1718. godine. Tada je Rumuna (Vlaha), prema
njihovom mišljenju, bilo „samo u Homolju i Zviţdu”. Naime, tek
„posle 1718. godine dolaze Vlasi iz Banata i naseljavaju se na
prostoru Ram – Veliko Gradište – Poţarevac – Ram (pribliţno) kao i
prostoru od Golupca do doline Peka.” 497 MeĊutim, migracije
rumunskog (vlaškog) stanovništva ka današnjoj istoĉnoj Srbiji i iz
Srbije ka rumunskim zemljama bile su redovna pojava nakon svake
bune i ustanka bilo protivu turske vlasti na prostoru Današnje Srbije
bilo protivu saskih velikaša u Transilvaniji ili protivu boljara u
Vlaškoj i Moldaviji tokom celog srednjeg veka. Doseljavanje
rumunskog (vlaškog) stanovništva sa prostora Transilvanije, Vlaške i
Moldavije ka prostoru Smederevskog i Vidinskog sandţaka u periodu
od 1718. do 1739. godine jedno je u nizu mnogih doseoba, tako da
mišljenje Olivere Dumić i Nebojše Đokića o Rumunima (Vlasima)
koji se ranije nisu doselili u istoĉnu Srbiju ostaje bez osnova u
istorijskim izvorima. Uostalom, uporeĊivanjem naselja u pojedinim
distriktima iz Najpergovog popisa sa onima iz crkvenih popisa koje je
nešto kasnije saĉinio beogradski egzarh Maksim Radković, kao i na
osnovu sadašnjeg rumunskog (vlaškog) ţivlja u tim naseljima, moţe
se zakljuĉiti da je Rumuna (Vlaha) na prostoru današnje Braniĉevske
eparhije bilo i u vreme turske vlasti, tj. pre 1718. godine. Ono je u
znatnom broju nastavilo da dolazi u istoĉnu Srbiju iz rumunskih
zemalja sve vreme tokom prve vladavine kneza Miloša.
U toku i nakon svih manjih buna, kao i u vreme one poznatije
pod imenom Kočina krajina (17881791), došlo je do mnogo manjih i
496 Vidosava Stojanĉević, Etno istorijski procesi u istočnoj Srbiji u 19. veku,
Negotin 2003, 210; T. R. ĐorĊević, Rumuni u Srbiji za vreme prve vlade kneza
Miloša, Godišnjica Nikole Ĉupića XXXV, 171.
497 Olivera M. Dumić, Nebojša D. Đokić (Centar za politiĉke studije Beograd),
Etnički sastav stanovništva u Homolju u XVIII i prvoj polovini XIX veka, Homolje u
mitu i istoriji, u: Mitološki zbornik 30, Ţagubica, Centar za mitološke studije Srbije,
2013, 293.