Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

258 Slavoljub Gacović
„Petroviši i Prvuloviši u Kučajni su Carani... Njihovi preci su
došli poţetkom 19 veka iz vidinskog kraja kao Vlasi i u ovom selu su
veš odavno posrbljeni. Po narodnom predanju bilo je više takvih
sluţajeva u Kuţajni i Kuţevu, ali im se uspomena izgubila, jer ovakve
porodice nerado govore da su njihovi preci nekada bili Vlasi. U
Homolju, meŤutim, saţuvala se uspomena kod više vlaških porodica
koje su se pretopile u Srbe.” 869 Naravno da nakon višedecenijskog
podsmevanja i omalovaţavanja zbog ne(po)zna(va)nja ili slabog
(po)zna(va)nja srpskog jezika, kao i zbog procesa prisilne asimilacije
Rumuni (Vlasi) nerado govore da su nekada bili Vlasi, odnosno
graŤani drugog reda. Da bi bili prihvašeni u srpskom društvu, oni su
rado postali „pritajeni” Rumuni (Vlasi) pa bi se od popisa do popisa
stanovništva upisivali te kao Srbi sa rumunskim (vlaškim) maternjim
jezikom, te kao Rumuni (Vlasi).
„U selu Vukovcu preci Brskoniša, Stepanoviša, Vasiljeviša,
Nestoroviša i Jankoviša... došli iz Almaša u Banatu kao Vlasi i ovde
se posrbili… Jovanoviši u istom selu su takoŤe doseljeni kao Vlasi iz
Crne Reke, a Vespari... su starinom iz Almaša; ovde su došli kao Vlasi
iz homoljskog sela Siga i posrbili se. Preci Trajiloviša... došli su u
Vukovac kao Vlasi iz sela Brestovca kod Zajeţara (sic!) pa su se ovde
posrbili... U susednom selu Milatovcu preci Gogiša... doseljeni su iz
sela Krivelja ispod Velikog Krša kao Vlasi i ovde su posrbljeni. U
selu Krupaji porodica Trujkiša... starinom je iz Crne Reke, a ovde je
došla iz susednog vlašog sela Milanovca (Magudice) i posrbljena.
Raduloviši ... u istom selu su se seljakali iz Breznice u Bliznak; ovde
su došli kao Vlasi a danas su Srbi. Druga porodica Raduloviša ...
preseljena je iz bliskog sela MedveŤice kao vlaška i ovde se posrbili...
I Prvulani ... u Krupaji doseljeni su iz bliskog sela MedveŤice kao
Vlasi pa su ovde posrbljeni... Predak Daniša... u selu Jošanici, doselio
se iz Rumunije i posle nekoliko generacija je i ova porodica
posrbljena. Ovi primeri ukazuju na ţinjenicu da se u Homolju i
Zviţdu formirala naroţita etniţka grupa koja se razlikuje od
stanovništva susednih oblasti i koja še vremenom dobijati sve više i
869 Antonije Laziš, Etničke promene, 1938, 89.