Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

330 Slavoljub Gacović
Makuljeviš – od predstavnika Ministarstva prosvete.” 1026
Prvobitni ikonostas mihajlovaţke crkve na koji je naišao episkop
Melentije ţinila je „konstrukcija tradicionalne forme, s ikonama
oslikanim od strane zografa vlaškog porekla.” Nakon episkopovog
negodovanja stari ikonostas s ikonama na „tuđem jeziku” (vlaškom)
je „uklonjen, a njegovi delovi deponovani u pokretni crkveni fond”.
Potom je „Za rad na novom ikonostasu uposlen … Milisav Markoviš,
jedan od najangaţovanijih slikara u Timoţkoj eparhiji. Usvojivši
njegov plan za ikonostas, episkop Melentije je poslao 1896. nacrt na
odobrenje u Ministarstvu prosvete i crkvenih dela. Predloţeni plan,
meĎutim, nije usvojen bez zadrške. Naţelnik crkvenog odeljenja
ministarstva zatraţio je mišljenje slikara ĐorŤa Krstiša. Potom su
usledili Krstićevi komentari ikonografskog programa, uz insistiranje
na izmenama kojima bi ikonostas bio više usklađen sa „duhom
pravoslavlja” … Polemika je zakljuţena 8. avgusta 1896, uz
prihvatanje nekoliko Krstićevih predloga. Sa konaţnim odobrenjem
plana Milisav Markoviš je prionuo na rad, te je novi ikonostas u
Mihajlovcu postavljen 1900. godine.” 1027
MeŤutim, pokazatelj da ikone sa prethodnog ikonostasa zbog
kojih je negodovao Melentije nisu nastale za „ikonostas u Mihajlovcu
jeste datum izrade 13. septembar 1819, zapisan na ikoni Hrista.
Godina rada ukazuje da ikone potiču iz crkve hronološki starije od
mihajlovačkog hrama, te se moţe pomišljati da su ih pri doseljavanju
meštani Velikog Ostrva doneli sa sobom”, 1028 a zograf koji je izradio
„sve navedene ikone ostavio je potpis na prestonoj ikoni Hrista
velikog arhijereja. U donjem desnom uglu zapisan je datum izrade,
kao i ime slikara sa odrednicom „zograf” (zôgrafô), na ţalost
nedovoljno ţitljivo. Na vlaško poreklo slikara ovog ikonostasa
ukazuju natpisi ikona, kao i zografski slikarski rukopis. Samouk u
slikarskoj izvedbi, sa karakteristiţnim osloncem na tradicionalne
ikonografske modele, ovaj majstor pripada struji brojnih vlaških
1026 Nenad Makuljeviš, op. cit., 2007, 76; AS-MPs-c, g. 1900, B-3256.
1027 Irena Široviš, Crkva Svetog ArhanĎela Mihaila u Mihajlovcu, u: Sakralna
topografja Negotinske Krajine, priredio Nenad , Negotin 2012, 116117.
1028 Irena Široviš, Crkva Svetog ArhanĎela Mihaila u Mihajlovcu, u: Sakralna
topografja Negotinske Krajine, priredio Nenad , Negotin 2012, 122.