Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

320 Slavoljub Gacović
naţin sprovodila nasilnu asimilaciju tokom XIX i u prvoj polovini XX
veka.
Jedni smatraju da je utapanje imena Rumuna (Vlaha) u srpski
onomastikon poţelo nakon odluke koju je donela Carigradska
vaseljenska patrijaršija 1819. godine po kojoj su „sve pravoslavne
crkve, duţne da na teritoriji svoje eparhije krste sve parohijane koji toj
eparhiji pripadaju, pravoslavnim imenima koja su svojstvena za tu
eparhiju i da se deca ne krste ’imenima novogrţkim i stranim’
[...]”, 1002 a drugi da je taj proces zapoţeo nakon uredbe episkopa
Melentija za Timoţku eparhiju tek 1899. godine.
Rekao bih da je proces posrbljavanja liţnih imena u nekim
krajevima zapoţeo ranije, a u nekim kasnije. Sumnjam da je to bilo u
vezi s odlukom Carigradske vaseljenske patrijaršije. Rekao bih da je to
vezano za obnavljanje Braniţevske eparhije 1921, ali pre svega za
formiranje autonomne Beogradske mitropolije 1831. i Timoţke
eparhije 1833/34. godine. Posredno je to bilo u vezi i s hatišerifom iz
1833. godine kojim su Kneţevini Srbiji bile pripojene oblasti
Krajina, Kljuţ i Crna Reka, ţime su stvoreni uslovi da rumunsko
(vlaško) stanovništvo bude pod jedinstvenom administrativnom
upravom Kneţevine Srbije i autonomne Beogradske mitropolije.
Povodom mišljenja da je posrbljavanje liţnih imena poţelo po
uredbi Vaseljenske patrijaršije nakon 1819. godine, valja naglasiti da
je rumunsko stanovništvo Banata i Transilvanije u okviru Habzburške
monarhije u crkvenom pogledu pripadalo Karlovaţkoj mitropoliji sve
do 1864. godine kada je osnovana samostalna rumunska pravoslavna
mitropolija sa sedištem u Sibinju. S tim u vezi, umesno je postaviti
pitanje zašto srpski mitropoliti Karlovaţke mitropolije sa svojim
sveštenstvom nisu u periodu do 1864. godine posrbljavali liţna imena
rumunskog (vlaškog) stanovništva na prostoru Banata i Transilvanije.
A odgovor je sledeši zato što su Rumuni još 1816. godine postavili
pitanje crkvenog otcepljenja od Srba na ţelu s Andrejom Šagunom
(Andrei Șaguna), arhimandritom manastira Kovilja, a potom i
tokom celog ţivota (bliski prijatelji meŤu Srbima bi ga zvali Floro), ali ga je pop u
knjigu krštenih upisao pod imenom Cvetko (Varalunkoviš).
1002 http://www.paundurlic.com/forum.vlasi.srbije/index.php?topic=1606.0; Vidi:
Mirela Luminița Murgescu, Nacije i drzave u jugoistočnoj Evropi (rumunska edicija),
izdavaţ: Evropski centar za demokraciju, 2005.