Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 123
vojska zaustavila, „kralj je prokletnika zvanog Crni Mihal (tur. Cirin
Mihal) 432 poslao u zemlju po imenu Timok, a pomenuti prokletnik je
otišao i udario na zemlju Timok i, ne ostavivši ništa, pšenicu, jeĉam,
slamu, goveda, ovce, svinje i odevne predmete od sukna, sve je
poterao i doveo do kralja. Videvši to, rajetini te zemlje shvatili su da
se ne mogu suprotstaviti, pa su svi prešli u mesto po imenu Severin
(tur. Savarin) i tu se nastanili” 433 potĉinivši se bednim nevernicima, tj.
krstaškoj vojsci. Ova prisilna migracija stanovništva iz oblasti Timoka
ukazuje na verovatno češće migracije u ovom pravcu i tokom ranijih
decenija, ako ne i vekova, a „nije iskljuĉeno i da su se mnogi od njih
vratili docnije u rodni kraj” 434 i ponovo migrirali kada je bilo nuţno.
Kao što se moţe zakljuĉiti iz navedenog, rekao bih da su se i
Vlasi ’Carani’ i Vlasi ’Ugri’ (Ungurjani), kao i Vlasi ’Grci’
(Aromuni) nalazili na prostoru istoĉne Srbije nekoliko vekova ranije
od onoga što pominje Bogumil Hrabak. Migracije Rumuna, tzv.
Ungurjana (Vlasi ’Ugri) iz Transilvanije ka predelima juţno od
Karpata potvrĊene su u istorijskoj tradiciji već krajem XIII i sredinom
XIV veka utemeljenjem dve rumunske drţave; jedna tradicija je u vezi
sa vojvodom Negru Voda, koji kreće iz Fagaraša „sa celom svojom
kućom i mnoštvom naroda” 1290. godine i smešta se juţno od
Karpata, gde je „poĉeo formirati novu zemlju”, Vlašku, 435 a druga
tradicija je u vezi s vojvodom Dragoš Voda, koji je krenuo iz
Maramureša preko Karpata, gde je utemeljio Moldaviju 1359. godine,
kako ĉitamo u najstarijim moldavskim hronikama i dokumentima
432 A. A. Olesnicki, Mihajlo Szilágyi srpska despotija, Rad HAZU, knj. 276 (125),
Zagreb, 1943, 1943, 2040; T. Maretić, Naša narodna epika, Beograd, 1966,
227229. Reĉ je o Mihajlu SilaĊeju (Isfilac-oglu, Svilojević), znamenitoj liĉnosti,
kojeg narodne pesme ponekad nazivaju „crni ban Mihail”, turske hronike „Kara
Mihal”, a u trećem pevanju „Osmana” Gundulić navodi Mihajla Svilojevića zajedno
sa Kraljevićem Markom.
433 D. Bojanić Lukaĉ, Nova saznanja o Krajini, 36, nap. 25.
434 Ibid, 36.
435 I. Conea, Pe urmele descălecatului din Sud, Buletinul S.R.R. de Geografie, 58,
1940, 24; R. Popa, Țaraa Maramureșului în veacul al XIV-lea, București, 1970,
240/247; G(heorghe). I(oan). Brățianu, Tradiția istorică despre întemeierea statelor
românești, Ediție, studiu și note de Valeriu Râpeanu, București, Rditura Eminescu,
1980, 99.