Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 23
ime (Woloch – Wolga). Bugari nakon malo vremena proširiše vlast i
na levu obalu Dunava, podvrgnuvši svojoj vlasti tzv. Vlašku, Banat i
Transilvaniju. Jedan njihov kralj, Krum, poţeo je premeštati veliko
mnoštvo vlaških familija, „i na taj naţin, gle, nauţi ovaj narod put ka
svojoj staroj otadţbini”. Razlika je izmeŤu Sulcera i Engela što je ovaj
potonji pomerio migraciju Rumuna na levu obalu Dunava sa XIII veka
bliţe 811–813. godini, pa bi zato oni bili stariji doseljenici u Erdelju
od Ugara i Sasa. 19
Na Sulcerovo i Engelovo mišljenje da Rumuni nisu mogli dobiti
slovenski element koji bi mogao biti utkan u formiranje rumunske
narodnosti jer Transilvanija nije nikada bila naseljena slovenskim
ţivljem, reagovao je Pavle Šafarik (Paul Ioseph Schafarik), koji se
uglavnom slagao sa Tunmanom, a protivio Engelu, za ţije mišljenje
veli da je „istorijski neutemeljeno”. Šafarik je svojim prouţavanjima
izneo na svetlost dana mnogobrojne nazive slovenskog porekla iz
Transilvanije. Svoj rad je potkrepio i svedoţanstvima vizantijskih
autora da su i Transilvanija i desna obala Dunava bile naseljene
Slovenima u V veku naše ere. Mišljenje ovog slaviste podrţano i od
drugih nauţnika jeste da: „ova dva stabla vlaškog plemena, koliko
onaj preko Dunava toliko i ovaj s ove strane reke, imaju sliţno
poreklo, buduši da je proizašlo u ono vreme mešavinom Traţana,
Slovena i Rimljana; od VII pa sve do X veka oni obitavahu u
planinama Dakije, Makedonije, Tesalije, Albanije itd., a kada su se
vremena smirila, oni se naseliše na obliţnjim prostorima”. 20 Šafarik ne
govori o odreŤenom prostoru na kojem je nastao rumunski narod, a što
se tiţe velike sliţnosti izmeŤu makedorumunskog i dakorumunskog
dijalekta, drţi da su se oba razvila u isto vreme na raznim mestima.
Mladi Aleksandar I. Turgenjev poslao je iz Moskve mitropolitu
Stefanu Stratimiroviću jedno pismo 1805. godine u kojem mu
postavlja pitanje o poreklu Vlaha. Na taj naţin je Turgenjev stekao
zaslugu što je mitropolit u svom pismu iz 1806. godine napisao i
raspravu o poreklu Vlaha. Po Stratimiroviševom mišljenju, Vlasi su
autohtoni u današnjoj Vlaškoj i Erdelju; oni su direktni potomci
19 A. D. Xenopol, Teorija lui Rösler: Studii asupra stăruinței românilor în Dacia
Traiană, București 1998, 9.
20 Paul Ioseph Schafarik, Slavische Alterthümer, Deutsche von Mosig von
Achrenfeld, Leipzig 1844, II, 205, n. 1.