Slavoljub Gacović POREKLO I POSTOJBINA RUMUNA (VLAHA)

Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 115
Vlaha bili su definisani pre svega vojnim ciljevima pa je zato
naseljavanje opustošenih oblasti postao jedan od prioriteta drţavne
politike. 400 Vlasi su u Braniĉevu preteţno naseljeni u nahijama Zviţd,
Homolje, Ţdrelo, Resava, Ravanica i Luĉica, dok ih u nahiji Pek u ovo
vreme nije uopšte bilo. Odgovor na pitanje zašto Vlaha skoro da i
nema u Podunavlju daje beleška u defteru koja se odnosi na one
preseljene iz nahije Lepenica u nahije Resava i Ravanica: „Većina
Vlaha ove nahije digli su se sa svojih mesta i nastanili u Braniĉevu po
ravnici, zato što su bili izloţeni gaţenju od neprijatelja”. 401
Vlasi u Smederevskom sandţaku ţiveli su na tzv. „vlaškoj
zemlji” koju su dobijali za naseljavanje. Vlaška sela nisu pripadala
timaru već su ulazila u sastav carskog hasa. 402 Popis Smederevskog
sandţaka iz 1476. godine sadrţi detaljne podatke o 533 vlaških sela u
oblastima: Ţdrelo, Zviţd, Jagodina, Kuĉevo, Levaĉ, Lepenica, Luĉica,
Ljubostinja, Magliĉ, Morava, Omolj, Osat, Ravanica, Resava, Rujno i
Sivridţe Hisar (Ostrovica) koja su bila deo hasa smederevskog
sandţak-bega. 403
U periodu izmeĊu dva popisa (14671476) Smederevskog
sandţaka sela s vlaškim stanovništvom su narasla sa 11 (1467) na 83
(1476). 404 Popisom iz 1476. godine u Braniĉevu je zabeleţeno 66
naselja naseljenih iskljuĉivo Vlasima, dok je u 17 stanovništvo bilo
mešano: srpsko (Srbi-raja) i vlaško (Vlasi-filurdţije i Vlasi-vojnuci).
Tako su Srbi i Vlasi zajedno ţiveli u nahiji Homolje, Pek, Luĉica,
Ţdrelo, Resava i Ravanica, a u nahiji Zviţd samo Vlasi. 405
U Smederevskom sandţaku je tridesetih godina XVI veka
ukinut vlaški status i vlaško stanovništvo je „upisano pod haraĉ”, te je
moralo da plaća sve rajinske daţbine. Ovo menjanje socijalnog statusa
Vlaha (1516. godine u Smederevskom sandţaku bilo je 12.000 vlaških
400 B. ĐurĊev, O naseljavanju Vlaha, 245; E. Miljković-Bojanić, Smederevski
sandţak 14761560. Zemlja. Naselja. Stanovništvo, Beograd 2004, 216, 229.
401 BBA TTD 16 (1476); E. Miljković-Bojanić, Smederevski sandţak, 229.
402 D. Bojanić, Jadar u XVI i XVII veku, Jadar u prošlosti, Loznica 1985, 81.
403 E. Miljković, Prilog proučavanju migracija vlaškog stanovništva na srpskom
etničkom prostoru u drugoj polovini XV veka: primer vlaha nahije Kukanj, BG 3
(2006), 8593.
404 M. Stojaković, Braničevski tefter, 46, 47, 86, 87, 9092.
405 E. Miljković Bojanić, Smederevski sandţak, 193195, 232.