áááááá
áááááá
áááááá
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
მეორე ათასწლეულის ბოლოს ჩრდილოეთიდან ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე და ეგეოსის ზღვის<br />
აუზში დაკავშირებული იყო ავტოხთონური, ე.წ. წინაბერძნული, მაღალი კულტურის მქონე<br />
მოსახლეობის აღრევასთან უფრო ძლიერ, მაგრამ ნაკლებად განვითარებულ ბერძნულ ტომებთან.<br />
მოხდა ადგილობრივი მოსახლეობის სრული ასიმილაცია და ეგოსის ზღვის აუზში შექმნილი<br />
ცივილიზაციის ათვისება და შემდგომი განვითარება ბერძნული ტომების მიერ. ამ მოსაზრებას<br />
ადასტურებს ანტიკური ისტორიოგრაფიის ტრადიცია, მითოლოგიური მასალა და თანამედროვე<br />
არქეოლოგიის, ეპიგრაფიკისა და ისტორიის მიღწევები. ვინ იყვნენ ავტოხთონები ამ საკითხზე<br />
დღემდე მეცნიერებას არა აქვს გარკვეული პასუხი, რადიკალურ მოსაზრებებთან ერთდ გვხვდება<br />
კომპრომისული თეორიები. მეცნიერთა ნაწილს მიაჩნდა, რომ თანამედროვე საბერძნეთის<br />
ტერიტორია, ეგეოსის ზღვის აუზი და ხმელთაშუაზღვეთი იმთავითვე ინდოევროპული ტომებით იყო<br />
დასახლებული, მათ შორის ბერძენთა მონათესავე ტომებითაც და რაიმე მნიშვნელოვან<br />
არაინდოევროპულ ელმენეტს ამ მიდამოებში ადგილი არ ჰქონია. არსებობდა პოლარულად<br />
საწინააღმდეგო თვალსაზრისიც. მაგრამ დღს მეცნიერებას იმდენი მასალა დაუგროვდა, რომ<br />
ხმელთაშუაზღვეთის ტომობრივი და რასობრივი სიჭრელე იმ უხსოვარი დროისათვის არავითარ ეჭვს<br />
არ იწვევს. იგრძნობა არაინდოევროპული სუბსტრატი თვით ძველ ბერძნულ ენაში და მკვლევარები<br />
ხშირად ცდილობენ ამ მოვლენის ახსნას იბერიულ-კავკასიურ ენათა საშუალებით.<br />
ზოგჯერ მსგავსება საოცარია. ავიღოთ ხმელთაშუაზღვეთის ავტოხთონების ეტრუსკების<br />
რიცხვითი სახელები. ცნობილია 6 რიცხვითი სახელი, რომელთა დაწერილობა აღმოაჩინეს სათამაშო<br />
ქვაზე - კამათელზე, წახნაგებზე წერტილების ნაცვლად იყო სიტყვები. ცხადია, რომ ეს სიტყვები<br />
აღნიშნავდნენ ციფრებს ერთიდან ექვსამდე. მაგრამ რომელი - რომელს იქნებ გავშიფროთ ”ცალ”, ”კი”,<br />
”სა” (ან ”შა”), ”თუ”, ”ჰუთ”, ”მახ”. ხომ ადვილად გვესმის ქართული ”ცალ-ი” (ერთი), ”სამი”, ”ხუთი. . .<br />
შეიძლება დაიძებნოს სხვა სიტყვებისთვისაც პარალელები, მაგალითად, 2 ციფრის აღმნიშვნელი ”კი” -<br />
სთვის: ხუნძური, ანწუხური, ჭარული ”კიგო”, თაბასარანული ”კხა” და მრავალი სხვა. 6 ციფრის<br />
აღსანიშნავად ეტრუსკელი ”მახ”-ის შესაბამისად ჩაჩნური და ქისტური ”ჲალხ”, აკუშური ”ჲახ-ალ” და<br />
ა. შ. ისიც უნდა ითქვას, რომ ქართული ”ცალ”, ”სამ” და ”ხუთ” სრულ დასაყრდენს პოულობს სხვა<br />
იბერიულ-კავკასიურ ენებში. მაშ რაღა დარჩა სადავო საკითხი ასე იოლად არ წყდება. ბულარელი<br />
მეცნიერი ვ. გეორგიევი, მაგალითად, ინდოევროპული ენათმეცნიერების პოზიციიდან სულ<br />
სხვაგვარად ალაგებს ამ რიცხვთა სახელებს. თითქოს ფანტასტიკური და ტენდენციური ჩანს მისი<br />
პარალელები, (ეტრუსკული ”ჰუთ” და სომხური ”ერეკ”, ეტრუსკული ”ცალ” და ბერძნული ”ჰექს” და<br />
სხვ. ), მაგრამ ეს არაფერს ჰმატებს ამ რიცხვით სახელთა იბერიულ-კავკასიურობის დამტკიცების<br />
სურვილს. საჭიროა მრავალი ცოცხალი და მკვდარი ენის ისტორიულ-შედარებითი ანალიზი, რაც<br />
მომავლის საქმეა.<br />
გარდა ამისა, გამოთქმულია მრავალი ვარაუდი, რასაც ანტიკური ტრადიციაც უჭერს მხარს,<br />
წინაბერძნული და იბერიულ-კავკასიური ტომების, მათი კულტურების ნათესაობის შესახებ.<br />
შეგვიძლია გავიხსენოთ მითი არგონავტების შესახებ, ამირან-პრომეთეს მითის იგივეობა და სხვა. ამ<br />
საკითხებზე ჩვენ მსჯელობა არ გვექნება, მაგრამ საჭიროდ მიგვაჩნია მკითხველს გავაცნოთ<br />
მოსაზრებანი იმის შესახებ, თუ რა ცნობებს გვაწვდის ”ილიადა” წინაბერძნული, სახელდობრ,<br />
პელაზგური მოსახლეობის შესახებ. ხოლო ვინ იყვნენ პელაზგები, ეს მომავალი კვლევის საქმეა. აქ<br />
მხოლოდ დავიმოწმებთ ისტორიის მამის ჰეროდოტეს (V ს. ძვ. წ. ა.) სიტყვებს: ”თუ რა ენას<br />
ლაპარაკობდნენ პელაზგები, დანამდვილებით არ შეგვიძლია ვთქვათ. თუ შეიძლება ვიმსჯელოთ იმ<br />
პელაზგების მიხედვით, რომლებიც ახლაც ცხოვრობენ ტირსენების ქალაქ კრესტონში და რომლებიც<br />
ოდესღაც იმათი მეზობლები იყვნენ, ვისაც ჩვენ დღეს დორიელებს ვუწოდებთ, და მაშინ<br />
ცხოვრობდნენ იმ ქვეყანაში, რომელსაც ამჟამად თესალიოტი ჰქვია; თუ შეიძლება ვიმსჯელოთ<br />
აგრეთვე იმ პელაზგების მიხედვით, რომელნიც ჰელესპონტში დასახლდნენ პლაკიასა და სკილაკეში<br />
და რომელნიც ათენელებს შეუერთდნენ (და რაც პელაზგური ქალაქები იყო, ყველამ შეიცვალა<br />
სახელი), - თუ შეიძლება ამის მიხედვით ვიმსჯელოთ, პელაზგები ბარბაროსულ ენას ლაპარაკობდნენ<br />
(ჰეროდიტე, I, 57).8<br />
________<br />
8<br />
შდრ. ს. ყაუხჩიშვილი, ბერძნული ლიტერატურის ისტორია, I, თბ., 1950, გვ. 6.<br />
აქედან ჩანს, რომ ჰეროდოტეს დრომდეც, ძვ. წ. ა. V საუკუნემდე საბერძნეთში ცხოვრობდა<br />
16