áááááá
áááááá
áááááá
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
(XVIII, 39-48).<br />
ამ ციტატით მკითხველს შეუძლია წარმოიდგინოს მთლიანად ”ილიადის” ევფონიურობაც,<br />
რომლის გადმოტანა თარგმანში, ცხადია, იშვიათად ხერხდება. მაგალითად, როგორ შეიძლება<br />
გადმოიცეს, თუნდაც პოემის პირველი ტაეპის მუსიკალური ეფექტი, რომელიც ხმოვანთა<br />
კანონზომიერი მონაცვლეობით არის მიღწეული და ქმნის ერთგვარ მუსიკალურ ”სინუსოიდს” ყურს<br />
საამოდ ხვდება ხმოვანთა ასეთი მონაცვლეობა:<br />
ეია-ეიე -ეა - ეეია. . .<br />
(M , , . . .)<br />
ჰომეროსის პოემების აღქმა, მით უმეტეს, მათი თარგმნა იმით არის გართულებული, რომ<br />
განწყობილება, რომელსაც პოეტი ქმნის, დაფუძნებულია არა მხოლოდ ლიტერატურულ ხერხებზე,<br />
არამედ ხელოვნების სხვა დარგთა საშუალებებზეც. ჰომეროსის პოემები, კერძოდ ”ილიადა” არის<br />
სინთეტური ხელოვნების შედევრი, რომელშიც არ შეიძლება უგულვებელყოფა პოეტურ-მხატვრულ<br />
აზროვნებასთან ერთად ფერწერულ-მხატვრული აზროვნებისა, მუსიკალურ-მხატვრული<br />
აზროვნებისა და თვით თეატრალური ხელოვნებისა. თუ საერთოდ ჭეშმარიტი პოეტური ქმნილების<br />
მოწყვეტა არ შეიძლება ხელოვნების სხვა დარგებიდან, თუ მეტნაკლებად ყველა პოეტურ შედევრში<br />
გარკვეული მნიშვნელობა აქვს მის ფერწერულ და მუსიკალურ მხარეს, ეს მით უფრო ითქმის<br />
ჰომეროსზე. მით უფრო ითქმის არა მხოლოდ იმიტომ, რომ საქმე გვაქვს მხატვრულ ფენომენთან,<br />
რომელიც ”ნორმისა და მიუწვდომელი ნიმუშის მნიშვნელობას ინარჩუნებს” (კ.მარქსი), არამედ<br />
იმიტომაც, რომ ”ილიადა” და ”ოდისეა” თავის დროზე შეიქმნა არა მხოლოდ საკითხავად, არამედ<br />
შესასრულებლად და მოსასმენად. სულგანაბულნი ისმენდნენ ბერძნები ათასობით ტაეპებს ტროის<br />
ომის შესახებ და სწორედ მათ მიერ მოსმენილი ნაწარმოები იყო ის ”ილიადა” და ”ოდისეა”, რაც<br />
ჩაიფიქრა ჰომეროსმა. მისი ქმნილება ამ შესრულებისა და მოსმენის პროცესსაც გულისხმობდა. დღეს<br />
ჩვენს სცენაზე კვლავ ცოცხლობს სოფოკლეს ”ოიდიპოს მეფე”, ევრიპიდეს ”მედეა”, შექსპირი<br />
ტრაგედიები, მაგრამ კაცობრიობა ვეღარ დაიბრუნებს იმ პირველყოფილ ”ილიადას”, რომელსაც<br />
ისმენდნენ, როდი კითხულობდნენ.<br />
სწორედ ამიტომ ჰომეროსის პოემების დღევანდელმა ინტერპრეტატორმა და მთარგმნელმა<br />
უნდა სცადოს მკითხველამდე მიიტანოს შეძლებისდაგვარად მშვენიერება მისი ქმნილებისა,<br />
ხელთუქმნელი ალმასისა არც ერთ წახნაგს არ მოაკლოს ბრწყინვალება.<br />
”ილიადა” არის გარდასულ ეპოქათა უბადლო სარკე, რომელიც გადმოგვცემს ომისა და<br />
მშვიდობის ვრცელ პანორამას, ადამიანური ვნებების სურათს, ხასიათთა და ინტერესთა შეჯახებას,<br />
მშვენიერებას იმ მადლისა, რასაც სიცოცხლე ჰქვია. ამიტომაც მრავალი საუკუნის მანძილზე<br />
ჰომეროსის ეპოსი განსაზღვრავდა და ასაზრდოებდა მშვენიერ ანტიკურ, ბერძნულ და რომაულ<br />
ლიტერატურას, დიდ გავლენას ახდენდა შემდგომდროინდელ მსოფლიო ლიტერატურაზე.<br />
ჰომეროსის მიერ აღწერილი სურათები მონუმენტურია, თითქოს ხელშესახები ხდება მოვლენისა<br />
თუ მოქმედების მასშტაბურობა, სიდიადე. მკითხველს სჯერა, რომ ზევსი მართლაც<br />
ღრუბელთბატონია, იმდენად ძლიერია ყველა ღმერთზე, რომ ერთად შეუძლია შესარკინებლად<br />
გამოიწვიოს. მისი საშინელი ძალა სულ უბრალო მოქმედებაშიც ჩანს. აქილევსის დედას თეტისს<br />
ღმერთი პირდება, რომ მისი ვაჟის შეურაცხყოფისთვის შურს იძიებს. თეტისი მუხლით ჩახვევია<br />
ღმერთთა მეუფეს და დასტურს ელოდება. ზევსი თავსაც კი არ ხრის, შავ წარბებს დაუშვებს დაბლა. ეს<br />
საკმარისია, რომ ღმერთის თავზე თმები შეირხეს და იძრას მთელი ოლიმპო:<br />
თანხმობის ნიშნად ძირს დახარა შავი წარბები.<br />
მყისვე კრონიდის უჭკნობ თავზე სურნელოვანი<br />
თმები შეირხა და ოლიმპო იძრა დიადი.<br />
(I, 528-530).<br />
საშინლად განრისხდა აპოლონი, როცა მისი ქურუმი შეურაცხყვეს ამ მრისხანების გამოსაცემად<br />
პოეტი ასე აგვიწერს ღმერთის გადმოჭრას ოლიმპოდან:<br />
გული ირისხა, გადმოიჭრა ოლიმპოს მთიდან.<br />
ბეჭზე კაპარჭი მოსალტული, მშვილდი მოეგდო<br />
3
Change language